O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi qo’qon davlat pedagogika instituti tabiiyot va geografiya fakulteti

        

Mavzuning dolzarbligi. Mustaqillik yillarida jamiyatimiz hayotining 

barcha  sohalarida  bo`lgani  kabi  talim  tizimida  ham  bir  qator  islohotlar  amalga 

oshirilmoqda.  «Kadrlar  tayyorlash  Milliy  dasturi»  va  «Ta`lim  to`g`risida»gi 

qonunlarda  O`zbekiston  Respublikasida  talim-tarbiya  tizimini  zamonaviy  talablar 

darajasiga ko`tarish va talimning uzluksizligini taminlashning asosiy maqsadlari va 

shart-sharoitlari  belgilab  berildi.  O`zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining  IX 

sessiyasida  (1997  yil  29  avgust)  Prezident  I.  A.  Karimov  ta`kidlab  o`tganidek, 

«Talimning  yangi  modeli  jamiyatda  mustaqil  fikrlovchi  erkin  shaxsning 

shakllanishiga  olib  keladi.  Biz  o`zining  qadr-qimmatini  anglaydigan,  irodasi 

baquvvat, iymoni butun, hayotda aniq maqsadga ega bo`lgan insonlarni tarbiyalash 

imkoniga ega bo`lamiz». 

Endilikda  pedagogning  asosiy  vazifasi  o`quvchilarga  nafaqat  bilim  berish, 

balki  ekologik  bilimlarni  egallashlariga  ko`maklashishdan  iborat.  Buning  uchun 

esa o`quvchilarning o`z qobiliyati va imkoniyatlarini to`la-to`kis namoyon etishlari 

va  butun  kuch-g`ayratlarini  bilim  olishga  sarflashlari  uchun  imkon  beradigan 

darajada talim-tarbiya jarayonini takomillashtirish zarur. 

Ananaviy tarzdagi o`qituvchining faolligi va barcha materialni tushuntirishga 

harakat qilishi bilan bog`liq bo`lgan darslarda o`quvchining ekologik bilim olishga 

faolligini  oshirish  bilan  bog`liq  bo`lgan  noananaviy  darslarni  amalga  oshirish 

hozirgi  kundagi  dolzarb  masalalardan  biridir.  Endilikda  o`qitish  jarayonida 

o`quvchilarni zeriktirib qo`ymaydigan, fikrlashga yo`naltiradigan har xil usullar va 

o`qitish vositalaridan samarali foydalanish muhim ahamiyat kasb etmoqda. 

Zero  o`quvchi  ananaviy  o`qitish  jarayonida  obekt  hisoblansa,  bugun  u 

subektga  aylanmoqda.  Talimning  «obekt-subekt»  tizimi  o`z  o`rnini  «subekt-

---

 

4 

subekt» tizimiga bo`shatib bermoqda. Milliy talim modelining o`ziga xos jihati va 

yangiligi ham shundan iborat.