A. A. Omonov, Т. М. Qoraliyev kredit va banklar

Ikkinchi bosqich
1993-yil noyabrdan 1994-yil iyun oyiga to‘g‘ri 
keladi. Ushbu davrda, ya’ni 1993-yil 15-noyabrdan muomalaga oraliq 
«so‘m - kupon»lar kiritildi.
1993-yil 15-noyabrdan boshlab Rossiyaning nominali 5000 va 
10000 bo‘lgan rubllari muomaladan chiqarildi. Bu pullar Jamg4arma 
bank muassaslarigagina topshirilishi kerak edi. Shu bilan birga, bu 
kupyuralami bank muassasalarida qiymati past bo‘lgan kupyuralarga 
almashtirish taqiqlandi.
Uzbekistan Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1993-yil 22- 
noyabrdagi «Iste’mol bozorini himoyalash va respublikada pul 
muomalasini mustahkamlashga doir qo‘shimcha chora - tadbirlar 
to‘g ‘risida»gi qaroriga muvofiq 1993-yil 1-dekabrdan boshlab sobiq 
SSSR Davlat bankining 1961 - 1992-yillar namunasidagi 200, 500 va 
1000 rubllik pul biletlarining muomalada to ‘lov vositasi vazifasini 
bajarishi to‘xtatildi.
Bu kupyuralar 25 ming rublgacha bo‘lgan tovarlar va ko‘rsatilgan 
xizmatlar haqi tarzida hamda Jamg‘armabank muassasalari tomonidan 
doimiy turar joy ro‘yxatida bo‘lgan 0 ‘zbekiston Respublikasi 
fuqarolaridan 1993-yil 1-dekabrgacha qabul qilindi. Fuqarolaming 
Jamg‘armabank muassasalariga qo‘yadigan omonatlarming cheklangan 
summasi kupyuralar qiymatidan qat’iy nazar 200000 rubl miqdorida 
belgilandi. Ushbu miqdordan oshgan summalar 1993-yil 4-dekabrgacha 
alohida maxsus foizsiz hisobvaraqlarga kiritildi.
Mazkur qarorda 1961 - 1992-yillar namunasidagi qiymati 1, 3, 5,
10, 25, 50 va 100 rubl boigan kupyuralar cheklovlarsiz parallel toiov 
vositasi sifatida muomalada boiishi qayd etilgan edi. 50 va 100 rubl 
qiymatidagi kupyuralar 1993 yil 15 dekabrgacha, qiymati 1, 3, 5, 10 va 
25 rubl boigan kupyuralar esa, 1994-yil 1-yanvargacha muomalada 
boidi. 
Ushbu 
banknotlami 
1993-yil 
6-dekabrdan 
boshlab 
Jamg'armabank muassasalari tomonidan omonatlarga qabul qilish 
to‘xtatildi.
113

---

0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1993-yil 30- 
noyabrdagi «O‘zbekiston Respublikasi hududida «so‘m - kupon»laming 
muomalada bo‘lish tartibini yanada takomillashtirish chora - tadbirlari 
to‘g‘risida» gi qarorida 0 ‘zbekiston Respublikasi hududida 1993-yil 15- 
noyabrda muomalaga chiqarilgan, qiymati 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 
500, 1000, 5.000, 10.000 bo‘lgan so‘m - kuponlar qonuniy to‘lov 
vositasi hisoblanishi belgilab qo‘yildi. Bunda Rossiya Davlat bankining 
1993-yil namunasidagi barcha qiymatdagi banknotlari dastlabki davrda 
0 ‘zbekiston Respublikasi hududida so‘m - kuponlar bilan bir qatorda 
cheklovlarsiz to‘lov vositasi sifatida qabul qilindi.
Shu tarzda, 1993-yilning dekabr oyida 0 ‘zbekiston Respublikasi 
hududida quyidagi uch turdagi pul birligi muomalada boldi: so‘m -
kuponlar, sobiq SSSR Davlat bankining qiymati 100 rublgacha boigan 
kupyuralari va Rossiya Davlat bankining 1993-yil namunasidagi 
kupyuralari.
0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 11- 
aprelda qabul qilingan «Pul muomalasini mustahkamlash va «so‘m -
kupon» xarid qobiliyatini oshirishning kechiktirib bolmaydigan chora -
tadbirlari to‘g‘risda»gi qarori pul muomalasini barqarorlashtirish, 
so‘mning xarid qobiliyatini oshirish uchun zarur shart - sharoitlami 
yaratishda muhim tadbir boldi. Ushbu qarorga muvofiq, 1994-yil 15- 
apreldan boshlab 0 ‘zbekiston Respublikasi hududida Rossiya banki 
banknotlarining muomalada boiishi hamda yuridik va jismoniy shaxslar 
tomonidan turli tolovlarga qabul qilinishi taqiqlab qo‘yildi29.