A. A. Omonov, Т. М. Qoraliyev kredit va banklar

Xalqaro 
hisob
kitoblar
 
banki (Bazel) alohjda o‘rin tutadi XHKB 1930 yilda oltita 
mamlakat (Belgiya, Buyuk Britaniya, Germaniya, Itaiiya, Fransiya va
17.5. Mintaqaviy moliya - kredit institutlari
307

---

Yaponiya) ning xukumatlararo Gaga shartnomasi va shu mamlakatlar- 
ning konvensiyasi asosida Shveytsariyada tashkil etildi.
XHKB dunyodagi barcha banklar uchun kapitalning yetarliligi 
bo‘yicha xalqaro talablarini ishlab chiqadi va amaliyotga joriy etadi. 
Masalan, XHKB banklar kapitalini ulaming riskka tortilgan aktivlariga 
nisbatan umumiy kapitali bo‘yicha 0,08 va asosiy kapitali 0,04 bo‘yicha 
koeffitsiyent bo‘lishi zaruriigi belgilagan.
Xalqaro mintaqaviy tarqqiyot banklari
Nomi va
joylashganjoyi
Tashkil
topgan
yili
A ’zo
mamlakat
- lar soni
Shundan
rivojla -
nayotgan
Ustav
kapitali
Shundan
toiangani
Loyiha -
lami
moliyalash
-tirish
Mlrd. dollar
Amenkalararo
taraqqiyot banki
(ATB),
Vashingtan
1959
46
30
101,0
4,3
13,6
Afrika tarqqiyot
banki (AfTB),
Abidjon
1963
77
51
29,7
2,0
2,6
Osiyo taraqqiyot
banki (OIB),
Manila
1965
61
45
47,0
3,0
5,4
0 ‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki aynan shu talablami, 
mos ravishda 0,05 va 0Д koeffitsiyentda o‘matgan. Xususan, 
malakatimiz tijorat banklari banklarida ushbu talab yuqori darajada 
bajarilayotganligini Prezidentimiz Islom Karimov alohida e’tirof etib: 
«Banklarimiz kapitalining yetarlilik darajasi 23 foizdan oshadi. Bu esa 
banklar monitoringi bilan shug‘ullanadigan xalqaro Bazel qo‘mitasi 
tomonidan belgilangan xalqaro standartlardan qariyb 3 barobar 
ko‘pdir80« deya ta’kidladilar.
XHKB - markaziy banklaming banki. XHKBga uning ustavi 
bo‘yicha ikkita asosiy vazifa qo‘yilgan. Birinchisi, markaziy banklar 
o‘rtasida 
o'zaro 
aloqalami 
rag‘batlantirish, 
xalqaro 
moliyaviy 
operatsiyalami amalga oshirishga qulay muhit yaratish; ikkinchidan, 
unga a’zo mamlakatlar o‘rtasida xalqaro kredit va boshqa operatsiyalami
М Каримов И. А- Асосий вааифамш - ватанимиз тараккиёти ва халвдмиз фаробонлигшш янада юксалгшришднр. -Т: 
“Узбеясистон”, 2010. 36 - б.