Talabasi karimova dilnozaning kurs ishi tayyorladi: Karimova Dilnoza lmiy rahbar


mustaqil so`z qo`shilmasi so`z birikmasi



Download 0,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/26
Sana13.07.2022
Hajmi0,84 Mb.
#786520
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26
Bog'liq
Karimova Dilnoza

mustaqil so`z qo`shilmasi so`z birikmasi 
deyiladi. So`z birikmalari 
anglatgan ma`nolarga ko`ra so`zlarga o`hshash, ular so`zlar kabi 
nominativ munosabatga ega. Narsa va hodisalar, ularning xususiyati 
bilan birga qo`shib aytiladi. So`z birikmalari gaplardan quyidagi 
xususiyatlari bilan farq qiladi. Gaplarda predikativlik munosabati bor, 
so`z birikmalarida Yo`q. Gaplar bir so`zdan iborat bo`lishi mumkin, 
so`z birikmasida kamida ikkita mustaqil so`z bo`ladi. Gaplar o`z ohang 
tuzilishiga ega, so`z birikmalarida bunday xususiyat yo`q. Gaplarda 
so`zlar orasidagi sintaktik munosabatlarni teng bog`lanish, ergash 
bog`lanish, predikativ bog`lanishga ajratish mumkin.Teng bog`lanish 
deganda ikki yo undan ortiq bir- biriga teng bo`lgan so`zlar orasidagi 
munosabat tushuniladi. Masalan, 
kun va tun. 
Ergash bog`lanish deganda etakchi va tobe so`zlar orasidagi bog`lanish 
tushuniladi. Ergash bog`lanish o`z navbatida moslashuv, bitishuv, 
boshqaruvga bo`linadi. 
Predikativ - sintaktik munosabat ega va kesim yoki ba`zi 
tillardagi predikativ konstruktsiyani tashkil etuvchi qismlar orasidagi 
sintaktik aloqadir. Predikativ munosabat birinchi darajali predikativ 
munosabat va ikkinchi darajali predikativ munosabatga ajraladi. 
Predikativ munosabat bqorida qayd qilingan boshqa munosabatdan 
quyidagicha farq qiladi: predikativ munosabat ish bajaruvchi va ish- 
harakat ma`nosini ifodolovchi so`zlar orasidagi munosabatdir. Bu 
munosabatni ifodolovchi ikki so`zdan biri doimo fe`lning biror shaklida 
bo`ladi. 



Gapning aktual bo`linishi haqida gap ketar ekan, Shuni aytish kerakki, 
gapning aktual bo`linishi gapning shakll bo`linishiga qarshi qo`yiladi. 
Agar shakl bo`linishda gap tarkibi grammatik elementlarga bo`linsa, 
aktual bo`linishda, gap ma`no jihatdan bo`linadi. Gapning shakl 
bo`linishini asosiy elementlari ega kesim hisoblansa, aktual 
bo`linishning asosiy elementlari gapning ifoda asosi – gapning ifoda 
yadrosi, ya`ni nimani habar qilayotgan qismi hisoblanadi. Bunda fikr 
ma`lumdan noma`lumga qarab harakat qiladi. Gapning aktual 
bo`linishida fikrning ma`lum qismi – ifoda asosi, noma`lum qismi ifoda 
yadrosi deb britiladi. Demak, gapni aktual bo`lishda gap ifoda asosi va 
ifoda yadrolariga bo`linadi. 
Shuni aytish kerakki, gapning hamma tiplari ham aktual bo`linishga ega 
emas. Bo`laklarga ajralmaydigan gaplar, nominativ gaplar, to`liqiz 
gaplarni ba`zi tiplari aktual bo`linmaydi. Yozuvda gapni aktual 
bo`linishi tinish belgilar bilan ajratilmaydi. Ba`zi ifoda asosi va ifoda 
yadrosi tire bilan ajratilishi kuzatiladi. 

Download 0,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish