Favqulodda vaziyatlarni bartaraf qilish hamda tizimni takomillashtirish

Yongʻinga qarshi signalizatsiyaning maqsadi 
Yongʻinga qarshi signalizatsiyaning asosiy vazifasi alangalanishning 
dastlabki belgilarida tezkorlik bilan navbatchilik xizmatiga xabar berish va yongʻin 
sodir boʻlgan joyga yongʻin qutqaruv boʻlinmasini jalb etish hamda yongʻin 
oʻchogʻini oʻchirish boʻyicha chora tadbirlarini amalga oshirish bilan uning 
tarqalishini oldini olishdan iborat. 
Yongʻinga qarshi signalizatsiya tizimlarining vazifalariga quydagilar kiradi:
Q 

---

208 

Oldindan oʻrnatilgan yongʻin oʻchirish vositalarini masofadan turib 
ishga tushurish —turli xil yongʻin oʻchirgichlar va maʼlum obyektlardagi muayyan 
sharoitlarda ishga tushuvchi moslamalar;

Odamlarni xavfli joydan ommaviy evakuatsiya qilishni osonlashtirish 
uchun boshqaruv tizimlarini ishga tushurishni taʼminlash; 

Dispetcherlik boshqaruv punktlariga maʼlumot uzatish va xabar 
berish;

Boshqa funksiyalar. 
Yongʻinga qarshi signalizatsiyaning tarkibi 
Yongʻinga qarshi signalizatsiya tizimi oʻziga xos elektron boshqaruv tizimi 
bolib turli qismlardan iborat:

Maxsus datchiklar — alangalanish toʻgʻrisida xabar beruvchi 
xabarlovchilar;

Datchiklar ishga tushganligi toʻgʻrisida signallar uzatish kanallari; 

Tezkor shaxsiy tarkib uchun maʼlumotlarni qabul qilish va aks ettirish 
uchun qabul-boshqaruv pultlari; 

Odamlarni. 
Yongʻindan xabarlovchilar tuzilishi va ishlash prinsipi
Alangalanishning birinchi belgilarini tutun hosil boʻlishi, atrof-muhitning tez 
qizishi yoki yorugʻlik chaqnashlari orqali baholash mumkin. Bu uchta omil turli 
texnik qurilmalar ishlash pirinsipining asosini tashkil etadi. 
Ishlab chiqarish va aholi turar-joy sektorlarida quydagi toʻrt turdagi datchiklar 
keng tarqalgan boʻlib ular turli pirinsiplarda ishlaydi: 
1.
tutun hosil boʻlishini aniqlash —tutun xabarlovchilar; 
2.
xona ichida keskin harorat koʻtarilishi —issiqlik xabarlovchilar ; 
3.
ultrabinafsha yoki infraqizil spektrdagi koʻzga koʻrinadigan optik 
diapozondagi elektromagnit toʻlqinlarni ajratish — alanga xabarlovchilari; 
4.
bir vaqtning oʻzida tutun va isiqlik taʼsirini hamda yorugʻlikni sezuvchi — 
kobinatsiyalashgan xabarlovchilar. 
Yongʻinga qarshi signalizatsiya datchiklari muayyan parametrning holatlarini 
kuzatib turishi mumkin yoki uning oʻzgarishi haqida turli signallar uzatib xabar 
berishi mumkin. Shuning uchun ular nafaqat passiv balki aktiv qurilmalarga ham 
kiradi. Xabarlovchilar maʼlum bir hududni yoki fazoni boshqarish va nazorat qilish 
uchun tuziladi. Soʻnggi konstruksiyalar chiziqli turga kiradi.