Kong k o ‘lamli va m urakkab sujetli «Q o‘shchinor chiroqlari»
rom anida tasvirlangan ayrim voqealar, xususan, R ahm atulla
Obiciiy obrazi asarning asosiy sujet chizig‘i bilan cham barchas
bog ianmagan. Rom anning oxirgi boblarida bayonchilikka yo‘l
qo yilgan. Shuningdek, bu boblarda asar tilidagi jozibadorlik
va o brazlilik birm u n ch a susaygan.
A sard ag i S am andaro v,
Ssf; ov, M avlonov obrazlarining o ‘ziga xosligi yetarli darajada
och.Im agan.
A b d u lla Q a h h o r ajo y ib h ik o y a va o c h e rk la r, qissa va
ro "ia n la r yaratish bilan birga, adabiyotning eng qiyin jan ri
b o ig a n dram aturgiya sohasida ham o ‘z iste’dodini namoyish
etdi. «Yangi yer» (yumoristik komediya), «Ayajonlarim» (lirik
k o rnodiya), « O g ‘riq tish la r» , « T o b u td a n tov u sh» (sa tirik
k o r 'c d iy a ) k a b i k o m e d iy a la r
y a r a tib , o ‘z b ek d ra m a -
turgjyasining shuhratiga shuhrat q o ‘shdi.
/V Q a h h o rn in g « Y angi yer» (1949) k om ed iyasi o ‘zbek
dra;Tiaturgiyasi taraqqiyotida alohida o ‘rin tutadi. «Yangi yer»
(«Shohi so ‘zana») kom ediyasida yoshlarning q o ‘riq va b o ‘z
y e r h r n i o ‘z la s h tiris h , choM larni o b o d q ilish so h a sid a g i
ja?o atlari qalam g a olingan. K o m ed iy ada k o ‘rsatilish icha,
Deh jo n b o y b ila n H a fiz a c h o ‘lni o b o d q ilish u c h u n
M r z a c h o ‘lga j o ‘n ash g a ah d q ilad i. L ekin H a m ro b u v i va
Xolrnsa o ‘z bolalarining M irzach o‘lga ketishlariga qarshilik
k o ‘rsatadi. Keyinchalik bu ikki yosh o ‘z
onalarining roziligini
olio, M irzach oig a k o ‘chib boradi. Ammo bu yerda ular k o ‘p
qiyinchiliklarga duch keladi. T o ‘qayzorlarni tozalab, q o ‘riqlarni
tek s! tb, yangi yerlar ochish, yerlarning sh o ‘rini yuvish bilan
bir cato rd a, M avlon aka singari o ‘ja r kishilarni to ‘g ‘ri y o ig a
s o H . t
uchun kurash olib borishadi.
«Y angi yer» asarida dram aturg zam ondoshlarim iz obrazini
k o s 'sa tish d a, xilm a-xil x a ra k te rla r y a ra tis h d a
ju d a k a tta
yutucqa erishgan. K om ediyada ishtirok etuvchi obrazlarni uch
gur- ’ ga b o ‘lib k o ‘rsatish m um kin. Birinchisini D ehqonboy,
Hafiza va Q o‘ziyev obrazlari tashkil etadi. U lar birinchilar qatori
yang! yerlar ochishga otlangan, bu sohada uchragan h a r xil
q iy ir c h ilik la r n i b a r t a r a f e tis h g a q o d ir, s o fd il, v ijd o n li
yosh,;irimizning um um lashm a obrazlaridir.
Ikkinchisi, jam oa
240
xo‘jalik brigadiri M avlon aka obrazi. U — m ehnatsevar, sodda,
h a lo l, b iro q m a n m a n lik k a b e rilg a n o ‘j a r k ish i. U eski
yutuqlarini eslab o ‘rinsiz gerdayuvchi, yoshlardan o ‘rganishni
o ‘ziga or deb biluvchi shaxslar toifasiga kiradi. Uchinchisi,
asardagi sodda, samimiy va m ehribon onalar: H am robuvi va
Xolniso obrazlari. D ram aturg bu ikki
ona obrazini yaratishda
o ‘zbek ayollariga xos milliy xususiyatlardan, milliy x arakter
belgilaridan sinchkovlik bilan foydalangan. K om ediyaning
badiiy qim m atini oshiruvchi qiziq voqea va detallarni topib,
u larn i jo y -jo y id a ishlatgan. Shuning uchun ham asard a bu
obrazlarga kam o ‘rin ajratilgan b o ‘lishiga
qaram ay, ular jonli,
jozibali, tugal va haqqoniy b o iib gavdalanadi.
«Yangi yer» pyesasida komik holatlar tasviri ko‘p, yum or
kuchli. A sar tili shirali va obrazli. Pyesada « sh o 'r yuvish»,
«zanglagan mix», «shohi so'zana», «chipta yamoq» kabi ibora
va ifodalar vositasida so'z o'yini qilinadi va shu orqali bir necha
k o ‘chm a m a ’no lar ustalik bilan ifodalanadi. K om ediyaning
ik kin chi p a rd a s id a M irz a c h o ‘lga en d ig in a k o ‘chib kelgan
H afizadan «Qalay, M irzacho‘l yoqdimi?» deb so‘raganlarida,
u:
Do'stlaringiz bilan baham: