"iqtisodiyot va menejment "

2.1.-rasm. Boshqaruv ob`yekti va sub`yekti. 
Shunday qilib, ishlab chiqarishni boshqarish – ishchilarni boshqarishdan iborat 
bo`lib, ular o`z navbatida mehnat vositalarini boshqaradilar. Odamlarni boshqarish 
ishlab chiqarishda ularning munosabatlariga ham ta`sir ko`rsatishdir. Masalan, har bir 
korxona tsexlararo asosiy va yordamchi tsexlar o`rtasida, har bir tsexda esa, 
uchastkalararo, o`z navbatida har qaysi uchastka yoki brigadalarning ishchilar 
o`rtasida ishlab chiqarish aloqalari va munosabatlari mavjud bo`ladi.
Iqtisodiy faoliyat ishlab chiqarishdan boshlanadi. har qanday ishlab chiqarishda 
ikki omil – shaxsiy-insoniy omil va moddiy-ashyoviy omil ishtirok etadi.
Chunonchi:
ИЧв
И
А
Т
ИЧ
ИК








Bunda: 
IK
– ishchi kuchi (shaxsiy-insoniy omil); 
ICHv
– ishlab chiqarish vositalari (mehnat predmetlari, ya`ni xom ashyo, materiallar 
va mehnat qurollari, ya`ni mashina, asbob-uskunalar, o`lchash, hisoblash 
asboblari va h.k.z.). 
ICH
– ishlab chiqarish jarayoni; 
T
– taqsimot; 
A
– ayirboshlash; 
I
– iste`mol. 
Ishlab chiqarish jarayonida mahsulot yaratiladi va u taqsimot, ayirboshlash 
orqali iste`mol qilish bilan tugallanadi. Ishlab chiqarish muhitida boshqarish 

---

52 
faoliyatining asosiy maqsadi – bu ishlab chiqarish samaradorligini oshirish va yuqori 
foyda olishdir. 
Foyda olish esa
: 

ishlab chiqarish omillaridan foydalanish samaradorligiga; 

investitsiya samaradorligiga; 

mahsulot sifati va uning raqobatbardoshligiga; 

tez va samarali qarorlarning qabul qilinishiga; 

yangi texnika va texnologiyaning joriy kilinish darajasi kabi qator omillarga 
bog’liqdir. 
Demak, ishlab chiqarishni boshqarish bevosita ishlab chiqarish jarayoniga ta`sir 
qiluvchi tashqi va ichki omillarni boshqarish jarayonlarini o`z ichiga oladi.