Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
UMUMIY O ’RTA TA’LIM MAKTABLARIDA TARBIYA SOAT MASHG’ULOTLARNI 
OLIB BORISHDA, O’QUVCHILARDA EKOLOGIK MADANIYATNI 
SHAKLLANTIRISH.
Andijon viloyati Izboskan tumani 
43-umumiy o’rta ta’lim maktabi 
Biologiya fani o’qituvchisi 
Tojiboeva Umidaxon Raxmatullayevna va 
boshlang’ich sinf o’qituvchidi 
Abdunazarova Nodiraxon Adxamovna
Anatotsiya: 
Bu maqolaning asosiy maqsad o’sib kelayotgan yosh avlodni sog’om muhidni 
yaratish.
Kalit so’zlar: 
Ta’lim-tarbiya, ekologik madanyat,yashil olam,salomatlik, Atrof muhit . 
O’qituvchi har bir darsda, sinfdan tashqari mashg’ulotlar va ekskursiyalarda shu bilan birgalikda 
tarbiyaviy soat mashg’ulotlarida ekologik madaniyatni shakllantirish bo’yicha muntazam ishlar 
olib borishi kerak. 
Tarbiya darsi mashg’ulot davomida tarbiya berish bilan bir qatorda, o’quvchilarga ekologik 
tushunchalar organizm va muhitning bog’liqligi, ekologik sistemaning o’zgarishi, biosfera, 
ekologik omil, u haqidagi tushunchalarni o’quvchilar tomonidan mustahkam o’zlashtirishlari, 
ko’nikma va malakalarni egallashi muhimdir.
Ekologik madaniyatni tarkib toptirishda quyidagi vazifalar amalga oshiriladi:
- o’quvchilar tabiatning mohiyatini, jamiyat bilan aloqadorligi haqidagi ilmiy bilimlarini 
bilishlari, ekologik bilim, ko’nikma va malakalarni egallashlari;
- tabiat, uning tarkibiy qismlarini anglash, tiklanadigan va tiklanmaydigan boyliklarini 
tushunib yetishi;
- tabiat boyliklaridan oqilona foydalanish, uning tozaligini asrash, tabiiy boyliklarni 
ko’paytirish tadbirlarida faol ishtirok etishini shakllantirish.
Ekologik madaniyat - shaxsning ma’naviy hayoti, kundalik hayotida hatti- harakat shaklida 
namoyon bo’ladigan, hayotning va tabiatning bebaho ahamiyatini anglash, ularni asrab avaylash
, 
muhofaza qilish sifatini o’z ichiga oladi. Ekologik madaniyat oiladan boshlanadi. Maktab 
yoshidagi bolalarga birinchi sinflarda “Atrofimizdagi olam maktabgacha ta’lim muassasalarida, 
boshlang’ich ta’lim, umumiy o’rta ta’lim, , oliy ta’lim, kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini 
oshirish, oliy ta’limdan keyingi ta’limda ham ekologik madaniyat shakllantiriladi. Ekologik 
ta’limni shakllantirishda maktab alohida o’ringa ega. Maktablarda har bir sinf kesimida olib 
borilayotgan biologiya darslarida, shu bilan birgalikda sinfdan tashqari mashg’ulotlar, amaliy 
mashg’ulotlar, ekskursiya hamda tarbiyaviy soat darslarida ekologik ongni shakllantirishda 
muhim ahamiyat kasb etadi 
Hozirgi kunda butun olamni tashvishga soladigan coranavirus uning salbiy oqibatlari haqida 
kop va ho’p fikirlar bildirish mumkin .Bu virus inson salomatligi uchun eng havfli bo’lgan 
kassaliklardan biridur .bu virusga chalinmaslik uchun birinchi navbatda gigiyena qoidalarga 
rioya qilish va karantin qoidalarni buzmaslik muhum axamyatga egadur.Salomatligimiz uchun 
tabiat va atrof muhitni muhofaza qilish uchun insoniyat olami ma’suldir.Buning uchun :
Yashil olamni inson salomatligini saqlashda muhim ahamiyatga ega ekanligini, shuning 
uchun ham har bir o’quvchi o’z maktabi, hovlisi, ko’cha va xiyobonlarini ko’kalamzorlashtirish 
ishida faol qatnashishi, ko’chat o’tkazib, ularni parvarish qilish orqali atrof-muhitning musaffo 
bo’lishiga hissa qo’shishi kerakligi yoshlarga doimiy ravishda tushintiriladi. Yurtimizda sog’lom 
va barkamol avlodni tarbiyalash, yoshlarning o’z ijodiy va intelektual salohiyatini ro’yobga 
chiqarishi, ularni hozirgi zamon talablariga to’liq javob beradigan har tomonlama yetuk shaxslar 
qilib voyaga yetkazish uchun shart-sharoitlar va imkoniyatlarni yaratish bo’yicha keng ko’lamli 
aniq yo’naltirilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish, o’sib kelayotgan avlodning ekologik 
madaniyatini, bilim va mas’uliyatini muntazam oshirib borish va ularning atrof-muhit hamda 
inson salomatligi muhofazasi masalalarida ishtirokini faollashtirish, shuningdek, vatanga va ona 
tabiatga mehr-muhabbat ruhida kamol toptirishini ta’minlash maqsadida ular bilan ishlashga 
alohida e’tibor qaratish talab etiladi. 

---

45