Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я ш. Р. ҚОбилов коррупция муаммосини

Коррупциянинг иқтисодий омиллари.
Коррупциянинг иқтисодий омиллари 
– жамиятда юз бераётган 
иқтисодий воқеа-ҳодисалар ва жараёнлар бўлиб, улар коррупциявий 
хулқ-атворнинг тарқалишига ёрдам беради.
Коррупциявий жиноятчи шахсининг негизи 
– коррупциявий 
жиноятчи шахсининг барқарор ахлоқий-руҳий хусусиятлари мажмуаси 
(корруптер ёки коррупционер).
Бозор ахлоқи
– эркин рақобатда иштирок этиш натижасида 
олинган ҳар қандай даромад адолатли саналадиган ахлоқ.
Бозор ахлоқи
нуқтаи назаридан эркин рақобат натижасида олинган 
ҳар қандай даромад адолатли ҳисобланади. Бироқ умуминсоний ахлоқ 
нуқтаи назаридан эркин жамият ва ҳуқуқий демократик давлатда ҳар 
бир инсоннинг ижтимоий ва иқтисодий хавфсизлиги кафолатланиши 
лозим. Бундай кафолатни фақат фуқаролик жамиятининг умуммиллий 
сиёсий институти бўлган давлат таъминлайди.
Истеъмолчилик 
гипертрофияси 
деганда 
талон-
торожлик, тамагирлик, порахўрлик, ўғрилик, талончилик ва 
босқинчиликнинг асосий шарт-шароитларидан бирини тушуниш 
мумкин. Инсонлар «Чап» даромаднинг мавжуд соҳаларни 
излаши ҳам бор ҳақиқат. Бундай мойиллик эса давлат хизматига 
ноқобил ва нолойиқ шахслар интилишига сабаб бўлади. Давлат 
хизматчисида «адолатли» кибр шаклланади, унинг хизматига 
муҳтож фуқаролар «қуллуқ қилиб» келиши, пул ёки хизмат 
таклиф қилиши одатий ҳолдек туюлади, аввал у бунга мажбур 

---

63
эканлигини, кейин эса фуқароларга хизмат кўрсатишидан 
кибрланиши «адолатли» эканлигига ишона бошлайди.
Мотив 
(лот. 
movete
– ҳаракатга келтирмоқ) – шахсни фаолиятга 
ундовчи ички туртки. Эҳтиёжларнинг қондирилиши билан боғлиқ 
бўлган фаолиятга ундовчи ва унинг йўналишини белгиловчи сабаблар 
мотивлар дейилади. Унда субъектнинг фаоллиги намоён бўлади.
Мотивация 
– юксак тараққий этган ҳайвонлар ва одам мияси 
тузилишининг фаол ҳолати. Улар ирсий йўл билан шаклланган ёки 
ҳаётда орттирилган ва индивидуал (масалан, очлик, ташналик) ёки 
гуруҳий (насл ғамини ейиш ва бошқалар) эҳтиёжларни қондиришга 
қаратилган фаол ҳаракатларни бажаришга ундайди.