O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Suyak to'qimalari
Suyak to'qim alari (tcxtus ossci) biriktiruvchi to'qim aning m axsus turi 
bo'lib, uning hujayralararo m oddasi o'ta m incrallashgandir. Bu to'qim aning 
asosiy ustivor vazifalari m cxanik-tayanch, ichki a'zolarni xim oya qilish, 
ham da m incral-tuzlar alm ashinuvida ishtirok ctib, kaltsiy fosfor tuzlariga 
zaxiralik qilishdir.
Suyak to'qim asi hujayralar (ostcoblasflar, ostcotsitlar va otcoklaztlar) va 
hujayralararo m oddalar (asosiy am orf m odda va kollagcn ossein lolalar)dan 
iborat. Suyak to'qim asi o'z taraqqiyotida o'zak, yarim o'zak (preostcoblastlar), 
ostcoblastlar, ostcotsitlar bosqichlarini o'taydi. Bu hujayralar qatori suyak 
hujayralari diffcronlarini tashkil ctadi.
O stcoblastlar (osteon- suyak, blastos- kurtak) yosh suyak hujayralari 
bo'lib, to'qim a ichkarisida va jaroxatlangan joylarda ko'p uchraydi, o'sim tali, 
ovalsim on burchakli yoki kubsim on shaklda bo'lishi mum kin. Sitoplazm asida 
donalik cndoplazm atik to'r, G olji kom plcksi yaxshi rivojlangan, sitoplazm asi 
bazofil bo'yaladi. D N K va ishqoriy fosfatazaga boy bo'ladi. B u hujayralar 
bo'linish xususiyatiga cga.
O stcotsitlar suyak to'qim asining defmitiv hujayralari, ular son jixatidan 
ostcoblastlardan ko'proq va ju d a ko'p o'siqlarga cga, biroq bo'linish 
xususiyatiga cga cm as, organcllalari kam. O stcotsitlar m axsus suyak 
bo'shliqlari - lakunalarda yotadi. B o'shliqlam ing uzunligi 22 - 55 m km , 
kcngligi 6 - 1 4 m km atrofida. B o'shliqlardagi osteotsitlarning o'sim talari bir
175

---

birlari bilan birikib, anaslom ozlar hosil qiladi, bu suyak m uslaxkam ligida 
m uhim rol o’ynaydi. U ndan tashqari bu o'sim talar suyak ichidagi va 
pcnvaskulyar bo'shliq tom irlarigacha yctib boradi. (
97
-rasm )
I O r m i n i . i . i | i
Л- In m il. 1.1 m u I и к I ч |i