Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги

Vant-Goff
taklif 
qildi. Uning klassifikatsiyasida reaksiyaning normal borishiga halal beruvchi va uni 
murakkablashtiruvchi ta‘sirlar reaksiya vaqtida ajratiladigan issiqlik avtokataliz, idish 
devorlarining ta‘siri kabilar hisobga olinmagan. 
Vant-Goff klassifikatsiyasiga ko‘ra ximiyaviy reaksiyalar ikki xil alomatiga ko‘ra: 
molekulyarligi
va 
tartibiga 
ko‘ra klassifikatsiyalanadi. 
Kimyoviy reaksiya misol keltiramiz. Buning uchun sovuq choyga shakar solsak, u 
tagiga cho`kib qoladi. Biz unga issiqlik, temperatura ta’sir ettirsak, shakarning
eruvchanligi ortadi va shakar eriy boshlaydi. Sizlarga savol:
 
1.
 
Kimyoviy reaksiya tezligi deb nimaga aytiladi? 
2.
 
Kimyoviy reaksiyalarning tezligi qanday omillar ta'sir etadi? 
Kimyoviy reaksiya tezligiga katalizator 
ta’siri qanday?
Ta’rif 
Javobi
1.
Kimyoviy 
reaksiyalarni 
tezlashtiradigan 
, 
ammo 
o`zi 
o`zgarmay qoladigan modda
Katalizatorlar

---

81 
2.
Kimyoviy 
reaksiyada 
ishtirok 
etayotgan 
moddalrning 
konsentratsiyalarini 
vaqt 
birligi 
ichida o`zgarishi 
Kimyoviy reaksiya tezligi 
3.
Ayni bir sharoitda qarama- qarshi 
tomonga boradigan reaksiyalar 
Qaytar reaksiyalar 
4.
O`ngdan 
chapga 
boradigan 
reaksiyalar 
Teskari
5.
Chapdan 
o`ngga 
boradigan 
reaksiyalar 
To`g`ri 
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, kimyo faniga o'quvchilarni qiziqtirish, ularga murakkab 
fanni o'rgatish jarayonida interfaol metodlardan hamda axborot texnologiyalaridan samarali 
foydalansak darsning samaradorligi oshadi, o'quvchilarning o'zlashtirish darajasi yuqori bo'lishiga 
olib keladi.