1-mavzu: Huquqiy madaniyat va huquqiy tarbiya asoslari fanining asosiy tushunchalari, fanning maqsadi, vazifalari

Georg Vilgelm Fridrix Gegel (1770-1831)
falsafiy va 
siyosiy qarashlarning butun bir tarixida o’zining salmoqli 
hissasini qo’shgan buyuk mutafakkirdir. Gegelning butun 
bir ijodiy faoliyati davomida davlat va huquq haqidagi 
muammolar markaziy o’rinda turgan. Bu mavzu uning 
«Germaniya konstitutsiyasi», «Tabiiy huquqni tadqiq 
etishning ilmiy usullari, amaliy falsafada uning o’rni va 
pozitiv huquq haqidagi fanga munosabati», «Ruh 
fenomenologiyasi», «Vyurtemberg qirolligining tabaqa 
yig’ilishi hisoboti», «Ruh falsafasi», “Huquq falsafasi», 
«Tarix falsafasi»
kabi asarlarida yoritilgan. Gegelning 
davlat va huquq haqidagi ta’limoti asosan 1820 yilda 
yozilgan 
«Huquq falsafasi»
kitobida bayon etilgan bo’lib, bu kitob siyosiy-huquqiy 
ta’limotlar tarixida muhim manbalardan biri sanaladi. 
Huquq falsafasi
Gegelning butun flsafiy tiziming asosiy tarkibiy qismi 
hisoblanadi. Gegelning fikricha, ruhning dialektik rivojlanishning uch asosiy 
darajasi mavjud: subyektiv ruh (antropologiya, feomenologiya, psixologiya) 
obyektiv ruh (huquq, odob, axloq) mutlaq ruh (san’at, din, falsafa). 
Bu o’rinda quyidagi ikki jihatni e’tiborga olish lozim: 1. Gegel siyosiy-huquqiy 
ta’limotning manbai obyektiv huquq darajasiga taalluqli bo’lib, ob’ektivlik tashqi 
mavjudlik tashkil topishini bildiradi. 2. Gegelning siyosiy-huquqiy nazariyasi huquq 
falsafasi ko’rinishida ishlab chiqilgan bo’lib, ob’ektiv ruh haqidagi falsafiy ta’limot, 
ya’ni obyektiv ruhning mutlaq ruh nuqtai nazaridan tahlil qilinishini bildiradi. huquq 
falsafasining asosiy vazifasi davlat va huquqning qanday bo’lishini belgilash emas 
balki davlat va huquqni ilmiy o’rganishdir. 
Gegelning huquq falsafasiga ko’ra, 
«huquq» tushunchasi quyidagi asosiy ma’nolarni anglatadi: 
1) erkinlik sifatidagi huquq («huquq g’oyasi»);