Вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

n
>
Ялпи Миллий Маҳсулот 
х 
 

---

53 
4.4. Аҳолини ишсизликдан ҳимоя қилиш борасида давлат
тадбирлари
Ўзбекистон Республикасининг 1992 йил 13 январда қабул қилинган 
«Аҳолини иш билан таъминлаш тўғрисида»ги (Янги таҳрири) Қонунининг 4-
бўлимида келтирилган моддалар ушбу бандни ѐритишда муҳим восита 
ҳисобланади. 
Жиддий талафотларга йўл қўймаслик мақсадида давлат иш билан 
таъминлашни ошириш сиѐсатини ўтказади. Чунончи, ишсизликнинг фрикцион 
ва турлари ўсганда давлат:
қайтадан касб ўргатади; 
таълим бериш тизимини кенгайтиради; 
бўш иш жойлари ҳақидаги ахборотларни кенг тарқатади; 
меҳнат биржаларига инвестицияларни кўпайтиради. 
Агар ишсизлик даврий хусусият касб этса, давлат бюджет, фискаль, 
кредит-пул воситаларини ишга солади, яъни: 
иш билан таъминлашни кучайтириш учун ишлаб чиқаришга кўпроқ 
маблағ сарфлайди; 
тадбиркорнинг манфаатдорлигини 
ошириш 
учун 
ссуда 
ҳамда 
кредиторларнинг фоиз ставкаларини пасайтиради; 
ишлаб чиқарувчи ва истеъмолчиларга солинадиган солиқларни 
камайтиради. 
Бу тадбирлардан ташқари, давлат меҳнат бозорини ташкил этиш ва 
тартибга солишда: 
аҳоли сони, ѐш ва жинси салмоғидаги ўзгаришларга; 
иш билан бандликдаги тармоқ ва ҳудуд ўзгаришларига; 
қўшимча ишчи кучини ишлаб чиқаришга жалб этиш мезонларига; 
ишлаб чиқариш ҳажмига, унинг ўсиш суръатига, ишлаб чиқариш 
таркибига; 
ишлаб чиқариш кучларининг ҳудудий жойлашуви каби омилларга 
алоҳида эътибор беради.
Ишсизликни камайтиришнинг иқтисодий тадбирларидан энг асосийси 
иқтисодиѐт тармоқларида бозор талабига мувофиқ кичик корхоналарни барпо 
этишдир. Бу эса ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатишнинг миқѐсини оширишга 
қаратилган бўлиши даркор. Бунга эса, меҳнат унумдорлигини ошириш, иш 
жойларининг моддий-техникавий, технология ва сармоя таъминотларини 
яхшилаш, янги ноқишлоқ хўжалиги меҳнати зоналарини ташкил этиш, иш 
вақтидан унумли фойдаланиш, ишловчилар моддий манфаатдорлигини 
ошириш ва оқилона солиқлар орқали эришиш мумкин.