1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 II. bzDNK viruslari(onDNK virus). 
bzDNK tutuvchi viruslar (m., 
parvoviruslar). Virus hujayraga tushgandan so‘ng virus genomi hujayra DNK 
polimerazasi yordamida ikki zanjirchali shaklgacha qayta quriladi, so‘ngra I 
guruh 
viruslari 
mexanizmi 
bo‘yicha 
o‘tadi. 
 
III. izRNK viruslar (dnRNK virus) 
izRNK tutuvchi viruslar (m., ichak 
infeksiyasini qo‘g‘atuvchi rotaviruslar). Virus RNK si bilan birga hujayraga 
virusning RNK-tobe(zavisimaya) RNK-polimerazasi tushadi va u (+)bzRNK 
molekulalarini sintezini ta’minlaydi. O‘z navbatida, (+)bzRNK ho‘jayin 
hujayrada virus oqsillarini ishlab chiqarishni ta’minlaydi xamda matritsa bo‘lib 
xizmat qiladi va yangi virus(-)bzRNKzanjirini sintezini RNK- polimeraza 
yordamida ta’minlaydi. Komplementar (+) i (-)RNK zanjirlar so‘ngra ikki 
zanjirchali (+-)RNK-genom hosil qiladi va u oqsil qobiq bilan o‘ralib 
(upakovivayutsya), yangi avlod virionlarini shakllantiradi. 
IV. (+)bzRNK viruslar
–bu viruslar tarkibida (+)bzRNK yoki mRNK 
tutadi (m., poliomielit i kana ensefaliti viruslari, A gepatiti virusi, 
tamaki 
mozaikasi virusi).
Hujayraga mRNK tushishi bilan RNK-tobe(zavisimiy) RNK-

---

 
 
180 
polimeraza fermenti ishga tushib virus oqsillari sintezi boshlanadi, u DNK 
ishtirokisiz RNK sintez qilish qobiliyatiga ega. Bu ferment ishtirokida hujayrada 
virus mRNK si ko‘payishi boshlanadi va to‘plangan virus oqsillari va RNK dan 
tayyor virionlar yig‘iladi.
 
V. (-)bzRNK viruslar
– bu 
viruslar (-)bzRNK
tutadi (m., gripp virusi, 
qizamiq, qutirish viruslari). Bu guruh viruslari (-)bzRNK bilan bir qatorda o‘zi 
bilan birga RNK-tobe(zavisimuyu) RNK-polimeraza fermentini “olib yuradi”, 
virus bilan zararlangan hujayrada yuqumli jarayonni birinchi davrida RNK ipiga 
komplementar ((+)bzRNK) hosil qilish uchun bu ferment kerak bo‘ladi. So‘ngra 
virus oqsillari hosil bo‘ladi, shular qatorida virus genomini mazkur hujayrada 
ko‘payishini ta’minlaydigan RNK- tobe (zavisimaya) RNK-polimeraza hosil 
bo‘ladi va yangidan hosil bo‘lgan virionlar tarkibida joylashadi.