Qish savodxonligini baholashdagi asosiy yondashuvlar

O’QISH SAVODXONLIGINI ANIQLASH. 
O‘qish savodxonligi – insonning matnlarni tushunish, ulardan 
foydalanish, baholash, ular haqida o‘ylash va o‘z maqsadlariga erishish, bilim 
va imkoniyatlarini kengaytirish, ijtimoiy hayotda ishtirok etish uchun o‘qish 
bilan shug‘ullanish qobiliyati.
Ushbu ta’rifda konsepsiyaning ushbu xususiyatlarining har biri muhim 
ahamiyatga ega. 
“Savodxonlik” so‘zi o‘quvchilarni kelajakdagi rejalarini amalga oshirish 
vositasi sifatida o‘qishni o‘zlashtirishda muvaffaqiyat qozonishni anglatadi: 

---

ta‘limni davom ettirish, mehnatga tayyorgarlik ko‘rish, mehnat va jamiyat 
hayotida ishtirok etish. 
Konsepsiyaning mohiyati: tushunish, aks ettirish va foydalanishdir. 
Ular o‘zaro bog‘liq va har doim bir-birini to‘ldiradi. Tahlil qilish matn 
mazmuni yoki tuzilishi haqida o‘ylashni o‘z ichiga oladi va shaxsiy fikrlashga 
undaydi. Faqat bu holatda matnni tushunish, shaxsning turli xil faoliyat 
turlarida va muloqotda ijtimoiy hayotda iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va 
madaniy hayotda ishtirok etish imkoniyati haqida gapirish mumkin.
“Matn” so‘zi tabiiy tildan foydalaniladigan ekrandagi matnlarda, 
bosma yoki tasvirni bildiradi. Bunday matn xaritalar, diagrammalar, suratlar, 
jadvallar, grafiklar va vizual suratlar ko‘rinishda bo‘ladi, lekin ushbu matnlar 
ichida kino filmlar, teletasvirlar, multiplikatsiyalar, so‘zlari yo‘q rasmlar
bo‘lmaydi. Vizual suratlar qo‘shilganligi sababli matnlarni yaxlit (suratlarsiz) 
va yaxlit bo‘lmagan (suratli) turlarga bo‘lish mumkin. Bir vaqtning o‘zida 
vizual suratlar (vizual matnlar) alohida va mustaqil ko‘rinishda bo‘lishi ham 
mumkin.