Ozbekiston respublikasi oliy va

.1-$. Matematik tushunchalarni kiritish metodikasi
Maktab matematika kursida m atem atik tushunchalar ikki xil usulila 
kiritilacli.
1) 
Aniq 
induktiv metod. Bunda o ‘quvchilar aw al o ‘qituvchining 
topshiriqlarini bajargan holda o'rganilayotgan tushunchaning umumiy 
xossalaiini aniqlaydilar, so‘ngra o ‘qituvchi rahbarligida ta ’rifni mustaqil 
holda tu/.ishga harakat qiladilar. Yangi tushuncha kiritishning bu yo‘li 
ayniqsa quyi sinflarda o ‘z samarasini beradi.
Buntlan tashqari, aniq induktiv yo‘l orqali tushunchalarni kiritish 
jarayonida muammoli vaziyatlar hosil bo'ladi, buning natijasida o'quv- 
chilarda mustaqil fikrlash qobiliyatlari shakllanadi. Fikrim izning dalili 
sifatida 
6
-sinfda o‘rgatiladigan «parallel to ‘g‘ri chiziqlar» tushunchasini 
aniq-induktiv m etod orqali kiritish usulini ko‘rib o'taylik.
O'rganish
jarayonining
bosqichlari
Tushuncha
shakllanishining
psixologik
bosqichlari
0 ‘rganilayotgan 
tushunchaning aniq 
modeli
1. Parallel to 'g 'ri 
chiziqlar 
tushunchasiga 
mos keluvchi 
misollarni kundalik 
hayotimizdan olish
Sezish va idrok 
qilish
Chizg'ichning ikki 
q irg ‘og‘idagi chiziqlar. 
Doskaning qarama-qarshi 
tomonlaridagi chiziqlar
2. Anashu
tushunchani
ifodalovchi asosiy
va a:;osiy
bo'lmagan
xossalarini
aniqlash
Idrok qilishdan 
tasaw urga o'tish
1) T o ‘g ‘ri chiziqlarning gorizontal 
joylashishi (asosiy bo'lmagan xossa)
2) Bu to 'g 'ri chiziqlar
o'zaro bir xil uzoqlikda joylashgan 
(asosiy xossa)
3) T o‘g ‘ri chiziqlar um um iy nuqtaga 
ega emas (asosiy xossa)
4) T o 'g 'ri chiziqtarni ikki tomonga 
cheksiz davom ettirish mumkin 
(asosiy bo'lmagan xossa)
:t. Agar mavjud 
lio'lsa, bu 
tushunchaning 
muhirn holatlari 
ham qaraladi
Ustm a-ust tushuvchi 
to 'g 'ri chiziqlar ham bir-biridan bir xil 
masofada joylashgan bo'ladi (masofa 
qiymati 0 ga teng)
4 Parallel
'.o '/iriin g
m a/m uni
Parallel so'zi grekcha