N sadriddinov, A. Rahimov, A. Mamadaliyev, Z. Jamolova fizika 0 ‘qitish uslubi asoslari

2. FIZIKADAN FAKULTATIV M ASHG‘ULOTLAR
0 ‘z b e k is to n R espublikasi m ustaqillika e r ish g a n d a n s o ‘ng 
yosh avlodni tarbiyalash, unga t a ’lim berish jarayoniga alohida 
e ’t i b o r berib k e lin m o q d a .
M am la k a tim iz d a kadrlar tayyorlashning milliy dasturi yosh 
a v lo d n i tarbiyalash va t a ’lim b e rish n in g strategik m a q s a d -
larini belgilab b erd i va t a ’lim sistem asini t u b d a n isloh etish - 
ni rejalashtirdi. K a d rla r tayyorlash milliy d a s tu rid a m a m -
lakatda 12 yillik majburiy t a ’lim tizimiga o ‘tish rejalashtirilgan. 
U 9 yillik u m u m iy t a ’lim jarayoni, a k a d em ik litseylar va kasb- 
h u n a r kollejlari k o ‘rinishida 3 yillik m ajburiy t a ’lim d a n iborat 
b o ‘ladi. Keyingi u ch yillik t a ’lim h a m m a o ‘q u vchilarni t o ‘liq 
j a lb etib , u o ‘q u v c h ila r n in g iqtid o ri, qiziqishi, m a m l a k a t
u c h u n z a r u r b o l g a n kasblar y o ‘nalishi va b o s h q a dalillarni 
hisobga olingan h olda rejalashtiriladi.
K o ‘pgina bolalarda fizikaga qiziqish 14— 15 yoshidan bosh- 
lan ad i. X u d d i s h u y o s h d a n fizika o 'q i t is h n i differensiatsiya- 
lash m a q s a d g a m u v o fiq d ir ( 8 — 10-sinflarda). H o z ir differ- 
e n siatsy ala sh g an o ‘q itish n in g 3 ta shakli m avjuddir:
1. F a k u l t a t i v m a s h g 'u l o t l a r ( o ‘q u v c h i l a r t a n l a y d i g a n
kurslar).
2. F izika c h u q u r la s h tir ib o 'q itila d ig a n sinflar.
3. Universitet va ilmiy tekshirish institutlari qoshida tashkil 
etilgan ixtisoslashgan A k a d e m ik litseylar.
164

---

F a kultativ m a s h g ‘u lotla r fizikadan bilim ni c h u q u r la s h - 
tirish, o ‘q u v ch ilarn in g qiziqish va qobiliyatlarini h a r t o m o n -
lama rivojlantirish maqsadida tashkil qilinadi. Fizikadan fakul­
tativ kursni o ‘rganish u c h u n b itta yoki parallel sinflardan 
x o h l o v c h i o ' q u v c h i l a r d a n g u r u h t a s h k i l q i l i n i b , u n d a
0
‘q u vchilar soni 15 ta d a n kam b o ‘lmasligi lozim. 0 ‘quvchilar 
o ‘zlari u yoki b u fa k u lta tiv kursni ta n la y d i, u la r m a s h -
g ‘ulot!arga to 'l a q a tn ash a d i, vazifalam i bajarib boradi va oxi- 
rida z a c h y o t topshiradi.
F a kultativ m a s h g ‘u lotlarda turli ish sh akllarida n foydala­
niladi: o 'q itu v c h i m a ’ruza va b a y o n qilishi, s e m in a r m a s h -
g ‘uloti, o ‘quv va ilm i y - o m m a b o p a d a b iy o tla r bilan m u s t a ­
qil ishlash, laboratoriya ishlarini bajarish, tajribalar o ‘tkazish 
va hokazo.
Xozirgi v aq td a o ‘q u v c h ila rn in g qiziqishlarini, fizika x o- 
nasin in g j ih o z la n is h in i va m a k ta b atrofidagi ishlab ch iqarish 
korxonalarini e ’tiborga olgan h olda o ‘qituvchi m os keladigan 
fakultativ kursni tanlashi m u m k in . Fakultativ kurslar turlicha 
b o ‘ladi: