I bob. O‟zbekiston soliq tizimini yanada rivojlan

II-BOB. 

YURIDIK 

SHAXSLARDAN 

OLINADIGAN 

FOYDA 

SOLIG‟INI  UNDIRISH  VA  SOLIQ  IMTIYOZLARI  HOLATINING 

TAHLILI (OLOT TUMAN DSI MA‟LUMOTLARI MISOLIDA) 

2.1.  Soliq  subyektlarini  rag‟batlantirishda  soliq  imtiyozlarining  amal 

qilish xususiyatlari 

 

O‘zbekiston  Respublikasi  soliq  to‘lovchilariga  beriladigan  afzalliklar 

soliqlar  va  boshqa  majburiy  to‘lovlar  bo‘yicha  imtiyozlar  deb  ataladi,  ular  yoxud  

soliqlar  va  boshqa  majburiy  to‘lovlarni  to‘lamaslik,  kamroq  miqdorda  to‘lash 

imkonni  beradi.  Imtiyozlar  muayyan  faoliyat  sohalarning,  asosan  sanoat  va 

mahalliy  ishlab  chiqarish  mahsulotining  raqobatbardoshligini  oshirish,  eksportga 

yo‘naltirilgan  va  importning  o‘rnini  bosadigan  mahsulotlar  hajmini  oshirish  va 

boshqa  maqsadlarda  beriladi.Soliq  to‘lovchilar  uchun  imtiyozlar  quyidagicha 

beriladi: 

-Soliq va boshqa majburiy to‘lovlar, hamda yig‘imlar to‘lashdan ozod etish; 

-Soliq solinadigan bazani kamaytirish; 

-soliq stavkasini pasaytirish; 

Foyda solig‘ining imtiyozlar amal qilish muddati quyidagicha. 

Doimiy  muddatga  beriladigan  imtiyozlar-cheklanmagan  amal  qilish 

muddatiga  belginadi.  Bunday  imtiyozlarning  asosiy  qismi  Soliq  kodeksida  kel-

tirilgan. 

Muayyan  muddatga  beriladigan  imtiyozlar-vaqtinchalik  hisoblanadi.  Ular 

Soliq  kodeksida,  ayrim  qonun  hujjatlarda,  Prezident  qarorlarida  va  Vazirlar 

Mahkamasining  qarorlarida  belgilanadi.  Bundan  tashqari,  ishlab  chiqarishni 

modernizatsiyalash,  texnik  va  texnologik  jihatdan  qayta  jihozlashni  amalga 

oshirayotgan,  hudud  infra  tuzilmasini  rivojlantirishda  ishtirok  etuvchi  yoki 

O‘zbekiston  investitsiya  dasturi  qatnashchisi  hisoblangan  korxonalarga  mahalliy 

davlat  hokimiyati  organlari  tomonidan  qo‘shimcha  tarzda  imtiyoz  berilishi 

mumkin. 

---

21 

Foyda solig‘ining imtiyozlar foydalanishiga qarab 2 ga bo‘linadi. 

Maqsadli  imtiyozlar  bo‘shagan  mablag‘larni  muayyan  maqsadlarga, 

masalan;  ishlab  chiqarishni  modernizatsiyalash,  kengaytirish,  xodimlarni 

rag‘batlantirish va boshqalarga yo‘naltirish sharti bilan taqdim etiladi. Shuni yodda 

tutish  kerakki  bunday  imtiyozlardan  foydalanadigan  korxonalarda  belgilangan 

shartlarga  rioya  qilinmagan  taqdirda  to‘lanmagan  soliq  summalari  byudjetga 

pensiyani  hisobga  olgan  holda  undiriladi.  Maqsadimiz  imtiyozlarda  maqsadli 

imtiyozlardan farqli o‘laroq biror-bir shart nazarda tutilmagan yani soliq to‘lovchi 

bo‘shagan mablag‘lardan o‘z ixtiyoriga qarab foydalanishi mumkin. 

Maqsadsiz  imtiyozlar  –maqsadli  ishlatish  nazarda  tutilmagan  imtiyozlardan 

foydalanishda soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni tovarlar, ishlar, xizmatlarni 

sotish (xarid) qiymatiga hisoblab yozilmaydi va kiritilmaydi.