I bob. O‟zbekiston soliq tizimini yanada rivojlan

2016-2018 yillarda O‟zbekiston Respublikasi Davlat byudjeti soliqli 

daromadlarining asosiy prognoz  ko‟rsatkichlari

4

 

Ko‟rsatkichlar 

2016 yil 

2017 yil 

2018 yil 

2019 yil (reja) 

mlrd. 

so‘m 

jami 

nis-n, 

%da 

mlrd. 

so‘m 

jami 

nis-n, 

%da 

mlrd. 

so‘m 

jami 

nis-n, 

%da 

mlrd. 

so‘m 

jami 

nis-n, 

%da 

Davlat byutjeti 

jami daromadlari 

40505,8 

100 

44469,6 

100 

62229,5 

100 

102627,6 

100 

1.To‟g‟ri soliqlar 

9338,5 

23,0 

10674,2 

24,0 

12805,4 

20,6 

29125,5 

28,4 

1.1 Yuridik 

shaxslardan 

olinadigan foyda 

solig‟i 

1266 

3,1 

1291,1 

2,9 

2510,9 

4,0 

15980 

15,6 

1.2 Savdo va 

umumiy 

ovqatlanish 

korxonalaridan 

olinadigan  yagona 

soliq to‟lovidan 

davlat byudjetiga 

ajratmalar 

1383,2 

3,4 

1613,2 

3,6 

1907,6 

3,1 

- 

- 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                     

4

 O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining byudjet parametrlari to‘g‘risidagi qarorlari asosida muallif tomonidan 

tayyorlandi. 

---

17 

1-jadval davomi 

1.3 Yagona soliq 

to‟lovidan davlat 

byudjetiga 

ajratmalar 

1237,9 

3,1 

1622,8 

3,6 

2110,5 

3,4 

1192,1 

1,16 

1.4 Jismoniy 

shaxslardan 

olinadigan 

daromad solig‟i 

4040,4 

10,0 

4476,1 

10,1 

5198,8 

8,4 

11367,4 

11,1 

1.5 Tadbirkorlik 

faoliyati bilan 

shug‟ullanuvchi 

yuridik va jismoniy 

shaxslardan 

olinadigan qat‟iy 

soliq 

742,5 

1,8 

831,7 

1,9 

1077,6 

1,7 

586 

0,6 

1.6 

Obodonlashtirish 

va ijtimoiy 

infratuzilmani 

rivojlantirish solig‟i 

668,5 

1,7 

839,3 

1,9 

- 

- 

- 

- 

 

Keltirilgan  2-jadvalda  bevosita  soliqlar  jami  soliqlar  tarkibining  ulushi 

quyidagicha  2016  yilda  23.1  %, 2017  yilda  24.0  %, 2018  yilda  20.6  %  ni tashkil 

qilgan. 2019-yilda esa bu ko‘rsatkichlar quyidagicha rejalashtirilyapti: Jami davlat 

byudjetiga  tushum  102627.6  mlrd  so‘m  bo‘lsa,  shundan  bevosita  soliqlarning 

ulushi 29125.5 mlrd so‘m va bu davlat byudjetining 28.4% ni tashkil etadi. Foyda 

solig‘ining  salmog‘i  esa  15980  mlrd  so‘m  va  bu  bevosita  soliqlarning  54.9%  ni, 

davlat  byudjetining  15.6%  ni  tashkil  etishi  kutilmoqda.  Demak  bundan  ko‘rish 

mumkinki  yurtimizda  olib  borilayotgan  iqtisodiy  jarayonlarda  kichik  biznesni 

rivojlantirish  va  sanoat  korxonalarga  kata  etibor  beriyotganidan  dalolat  desak 

mubolag‘a  bo‘lmaydi.Davlat  byudjeti  daromadlarida  soliqlarning  o‘rni  alohida 

ahamiyat kasb etadi. 

 

---

18 

 

 

 

2-rasm. 2004-2017 yillarida yuridik shaxslardan olinadigan foyda 

solig`ining davlat byudjeti daromadlaridagi salmog‟i

5

 

Rasm ma‘lumotlarida yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘ining jami 

soliq tushumlari tarkibidagi ulushi 2017 yilda 2,9% ni tashkil qilib, 2018 yilda bu 

ko‘rsatkich  1.1  foizli  punktga  ko‘paygan.  2019  yilga  kelib  esa  mazkur  soliq  turi 

bo‘yicha  prognoz  tushumning  byudjet  daromadlaridagi  salmog‘i  7.3%  ga 

rejalashtirilgan, bunda o‘tgan yil natijalariga nisbatan 3,3 foizli punktga ko‘payishi 

prognozlashtirilmoqda.  Soliqlarning  mohiyatini  chuqur  o‘rganish  uchun  ularni 

umumiy jihatlaridan kelib chiqib alohida tartibda o‘rganishni talab etadi. Shundan 

                     

5

 O‘zbekiston Respublikasi DSQ hisobot materiallari asosida muallif tamonidan tayyorlandi. 

---

19 

kelib chiqqan holda Bitiruv malakaviy ishida yuridik shaxslardan olinadigan foyda 

solig‘ining mohiyatini yoritishga harakat  qilamiz. 

Yuridik  shaxslardan  olinadigan  foyda  solig‘ining  davlat  byudjetidagi 

ulushining  tahlil  etilayotgan  davrlarda  o‘zgarishlarini  kengroq  tushunish  uchun 

unga bevosita ta‘sir etuvchi omillarga batafsil to‘xtalish lozim bo‘ladi.  

Xususan, yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i stavkasi 1995 yilda 38 

foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2019 yilga kelib bu stavka 12 foiz etib belgilanti.