Мавзу 1: Жисмоний тарбия назарияси ва методикаси ўқув фан сифатида

ТЎПИҒЛАР ҲАРАКАТ АМПЛИТУДАСИ. 
 
1-2 
ёшли 
10-14 
ёшли 
40 
ёшли 
70 
ёшли 
Фаол эгилиш 
41 
32 
28 
22 
Пассив эгилиш 
57 
39 
35 
28 
Фаол эгилиш 
34 
33 
31 
26 
Пассив эгилиш 
51 
42 
39 
33 

---

63 
 
Фаол машқлар бажарилиш характери бўйича бир фазали ва пружинали (иккиланган 
ва учланган эгилишлар): тебранишли ва фиксацияланган: оғирлаштирилган ва 
оғирлаштирилмаган машқлар киради. Ундан ташқари бу гурухга статик машқлар кириб 
унда максимал амплитуда ҳолатида тананинг ҳаракатсиз ҳолатини сақлаш вазифаси 
берилади. Пассив статик машқларда ҳолат ташқи кучлар ҳисобига сақланиб фаол 
эгилувчанликни сақлаш учун фойдасизроқ бўлиб пассив эгилувчанликни юқори натижага 
эргашишга имкон беради. 
Мушак нисбатан кам чўзилувчан бўлади. Унинг чњзилувчанлигини ошириш учун 
машқларни такрор-такрор бажариш керак. Негаки, ҳар такрорлашдан такрорлашга мушак 
чўзилувчанлиги ошиб боради. Шунинг учун чўзилувчанликни оширишга оид машқларни 
серияли тарзда бажарилади. Ҳар бир машқ кўп маротаба такрорланади ва сериядан 
серияга ҳаракат амплитудасини ошириб борилади. 
Айрим машғулотларда мушаклар чўзилувчанлигини оширувчан машқларни такрор-
такрор бажаргандан сўнг қаттиқ чарчаш, ҳатто оғриқ ҳам пайдо бўлади. Бу машқларни 
бажаришни тўхтатишга олиб келади. 
Умуман, эгилувчанликни тарбиялаш кўпинча уйга вазифа бериш орқали олиб борилади. 
Дарс, машғулот жараёнида кўпинча тайёрлов қисмида ва асосий қисмининг охирида 
ўтказиш режалаштирилади. Бу машқларни бажаришдан олдин ҳамма мушакларни яхши 
қизитиб олиш лозим, яъни яхшигина терлагунча. 
Фаол бажарилган машқлардан сўнг эгилувчанликни оширилган кўрсаткичлар пассив 
бажарилган машқларга нисбатан кўпроқ вақт сақланади. Эгилувчанликни ёшлик даврида 
тарбиялаш нисбатан онсон бўлган эгилувчанликни тарбиялашнинг шу кичик ёшга 
режалаштириш керак, тахминан 11-14 ёшгача. 
Таянч сўзлар: эгилувчанлик сифати, эгилувчанликни боғлиқлиги ва унинг 
ўлчамлари, эгилувчанликни намоён бўлиши, эгилувчанликни тарбиялаш методикаси, 
эгилувчанликни тарбиялаш воситалари ва методлари, қадди-қоматни тарбиялаш, 
амплитуда (кўлам), қадди-қоматни тарбиялаш.