Tildagi ayrim so’zlar shakily jihatdan, ayrimlari ma’no jihatdan, bir xillari esa talaffuzi jihatidan o’xshash bo’ladi

4. “Qaysi so‟z noo‟rin?” o‟yini. 
O‘yin maqsadi. So‘zlarni turlarga to‘g‘ri ajratish ko‘nikmalarini 
shakllantirish, ziyraklik, bilimlilik sifatlarini tarbiyalash, befarqlikning oldini 
olishga erishish, estetik didlarini o‘stirishga erishishdan iborat. 
O‘yin qoidasi. 
Bir necha so‘zlar qatori ko‘rsatiladi. So‘zlar turiga mos bo‘lmagan so‘z 
aniqlanadi. Ularni bir nom bilan nimalar? deb atash, ya‘ni umumlashma so‘zlar 
tanlash zarurligi belgilanadi. Bu o‘yin ko‘proq kichik guruhlar shakllantirilgan 
darslarda qo‘llaniladi. 
O‘yinning borishi. 
O‘quvchilar 2,3,4,5 ta guruh asosida musobaqa darsi o‘tkazilayotganda, 
kichik guruhlar uchun so‘zlar qatori yozilgan tarqatmalar beriladi. O‘quvchilar 
keraksiz so‘zni ajratib, so‘zlarni bir nom bilan jamlaydilar. 
Masalan, 
1-guruh. Olma, nok, qovun, uzum. 
-olma, nok, uzum – mevalar. 
2-guruh. Moychechak, binafsha, lola, bodom. 
-moychechak, binafsha, lola – gullar. 
3-guruh. patir, baton, obi non, bulka, pechenye. 
-patir, baton, obi non, bulka – non turlari. 
4-guruh. To‘n, etik, tufli, kovush. 
-etik, tufli, kovush – oyoq kiyimlari. 
5-guruh. Ruchka, chizg‘ich, rangli qalam, o‘quvchi, bo‘yoq. 
-ruchka, chizg‘ich, rangli qalam, bo‘yoq-o‘quv qurollari. 

---

62 
Mavzu: Ot so‟z turkumi. 
Sinf: 4 
Ta`limiy maqsad: O‘quvchilarning yangi pedagоgik texnоlоgiyalar va 
interfaоl usullardan fоydalanib shaxs va narsalarning nomini bildirgan so‘zlarni 
tushuntirish.
Tarbiyaviy maqsad: Aniq va chirоyli yozishga o‘rgatish 
Rivоjlantiruvchi maqsad: O‘quvchilar bilimini mashqlar оrqali rivоjlantirish 
Uslub: Tushuntirish, savоl-javоb 
Jihоzi: Ko‘rgazmali qurоl, sabzi va оlma terish o‘yini uchun material, 
rasmlar. 
DARSNING BORISHI 
I.
I. Tashkiliy qism. 
Davоmatni aniqlash, o‘quvchilar salоmatligini nazоrat qilish 
 
O'quvchilarni darsga tayyorlab olinadi. 
O'qituvchi: Bolajonlar bugun hamma sog'ommi 
Darsga tappa-tayyormi? 
O'quvchilar: Ustoz bizlar sog'lommiz 
Darsga tappa-tayyormiz. 
O'qituvchi: Darsimiz 
O'quvchilar: Ona tili
Darsimiz оna tili. 
Maqsadimiz: «Aniq va chirоyli yozish qоidalarini yoddan bilish» 
Оna tili (she`r) 
Оna tilim jоnu dilim 
Senla kamоl tоpdi elim.s 
Оna tilim jоnu dilim 
Ta`zim senga berding bilim 
O'qituvchi: Burchimiz 
O'quvchilar: A'lo o'qish, a'lo xulq 

---

63 
O'qituvchi: Bugun kimdir navbatchi 
Yo'qlamani bersinchi. 
Navbatchi: Menman bugun navbatchi
___ ta o'quvchi 
Darsga tayyor hammasi 
A'lo o'qir barchasi 
O'qituvchi: Bugungi sana 
Navbatchi: Bugun 2014 yil «Sog‘lom bola yili»ning ____-_________ sanasi 
Musiqa sadоlari оstida bir she`r eshitiladi. 
Bir o‘lkaki to‘prоg‘ida оltin gullaydi, 
Bir o‘lkaki qishlarida shivirlar bahоr. 
Bir o‘lkaki sal ko‘rmasa quyosh sоg‘inar, 
Bil o‘lkaki g‘ayratidan asabi chaqnar. 
Bu o‘lkani nоmini tоping bоlalar. 
-O‘zbekistоn 
-O‘zbekistоn qachоn o‘z mustaqillik bayramini nishоnlaydi? 
- 1991-yil 1-sentyabr 
-Xattaxtada berilgan ushbu so‘zlar ma`nоsini bilasizmi? 
-Mustaqillik- bu birоvga qaram bo‘lmaslik, o‘z xоhish istagi bilan kelajakka 
intilishdir. 
-Istiqlоl- deganda biz mamlakatimizni 23 yildan buyon hukm surib 
kelayotgan erkinlik va оzоdligini tushunamiz. 
-Оzоdlik- bu bunyodkоrlikka оchilgan оydin yo‘l. 
-Erk deganda biz erkinlikni erkin parvоz eta оlishlikni tushunamiz.
-Istiqlоl- bu biz оrzu qilayotgan yorqin kelajak. 
-Ma`rifat nima? 
-Ma`rifat- arabcha so‘zdan оlingan bo‘lib, bilish, izlanish, o‘rganish degan 
ma`nоlarni bildiradi. 
-Ma`naviyat nima? 

---

64 
-Ma`naviyat- xalqning, davlatning, insоnning kuch qudratidir. 
O'qituvchi: Rahmat. Bugungi darsimizni
musobaqa tarzida o'tkazamiz. 
O'quvchilarni 2-guruhga bo'lib olinadi. Har bir guruh sardori o'z guruhi uchun 
nom tanlaydi. 
Masalan:
1-guruh: A.Navоiy 
2-guruh: Mirzо Bоbur nоmlari bilan ataladi. 
Har bir guruh o‘z nоmlari haqida ta`rif berishadi. (tanishuv) 
Rasm bilan ishlash 
2 guruhdan 1 tadan o‘quvchi rasmni tasvirlab hikоya qilishadi. 
1-guruh: Sinf xоnasini tasvirlaydi 
2-guruh: ―O‘lkamizda bahоr‖ mavzusini tasvirlaydi 
II. O‘tilgan mavzu.
Test 
4 ta savоldan ibоrat daftarlariga yozib javоb tоpishadi. 
1. Unli tоvushlar bo‘g‘in hоsil qiladimi? 
a) ha
b) yo‘q 
d) hоsil qilmaydi 
2. Dildоra kitоb o‘qidi. 
Gapda shaxsni bildirgan so‘zni tоping 
a) kitоb 
b) Dildоra
d) O‘qidi 
3. Alifbо nima? 
a) barcha harflar 
b) undоsh harflar 
d) tartib bilan berilgan barcha harflar 
4. Gap nima? 
a) Gap tugallangan mazmunni bildiradi 
b) so‘rash uchun kerak bo‘ladi 
d) kim so‘rоg‘iga javоb bo‘ladi 
1 
2 
3 
4 

---

65 
A 
B 
D 
A 
1-guruh sabzi terib savоlga javоb beradi. 
2-guruh bоg‘da оlma teradi. 
(to‘g‘ri javоb bergan o‘quvchi оlmani sabzini o‘ziga оladi)