Tildagi ayrim so’zlar shakily jihatdan, ayrimlari ma’no jihatdan, bir xillari esa talaffuzi jihatidan o’xshash bo’ladi

1-bob Xulosasi.
 
Badiiy matnni boyitishda yuqorida berilgan omonim, sinonim, antonim, 
tarixiy va arxaik so‘zlarni o‘rganish muhim sanaladi. Ayniqsa boshlang‘ich
siniflarda o‘quvchilarga bu kabi so‘zlar haqidagi malakalarini oshirish
murakkab jarayon bo‘lib bu o‘qituvchidan chuqur bilim va yuksak
darajadagi mahoratni talab qiladi. O‘quvchilar so‘z boyligini oshirishda, 
ularning og‘zaki va yozma nutqini rivojlantirishda bu so‘zlardan keng
foydalaniladi.
Omonim so‘zlarni o‘rganish o‘quvchidan ziyraklikni talab qiladi, chunki
omonimlar ko‘rinishidan o‘quvchilarga ko‘p ma‘noli so‘zlarni eslatishi
tabiiy. Lekin mahoratli pedagog buni osongina farqlash yo‘llarini
o‘quvchilarga tushuntirib o‘tishi lozim. 
Sinonim (ma‘nodosh so‘zlar) o‘rganishda boshlang‘ich sinf darsliklarida ot, 
sifat va fe‘l so‘z turkumlarini o‘qitish jarayonida duch kelamiz. Sinonim
so‘zlarni o‘rganish o‘quvchilar so‘z boyligini oshirishda juda ahamiyatli 
vazifa hisoblanadi. Yuqorida aytilganidek sinonimlarni ma‘nolari orasidagi
yaqinliklar, farqlar ularning so‘zlarni bir-biridan farqlashda, mantiqiy
fikirlashga o‘rgatishda yordam beradi. 
Antonim (qarama-qarshi ma‘noli so‘zlar)ni o‘rganish o‘quvchilarda
qiyinchiliklar yuzaga keltirmaydi. Bu so‘zlar o‘quvchidan faqatgina ziyraklik, 
izlanuvchanlikni talab qiladi. Chunki bu so‘zlardan birini aytganimizda
ikkinchisi ko‘z oldimizda gavdalanadi, boshlang‘ich sinif o‘quvchilari bu
so‘zlarni o‘rganishda, mashqlar bajarganda qiziqish bilan o‘rganadilar,
ma‘nolar orasidagi zidlik munosabati to‘g‘risida malaka va ko‘nikmalar
hosil qiladilar. Antonim so‘zlar o‘rgatish o‘quvchilar lug‘at boyligini
oshirishning eng qulay va oson yo‘lidir. Chunki bu so‘zlarni birini
aytganimizda o‘quvchi uning qarshi ma‘nolisini osongina topishni o‘rganadi. 
Tarixiy va arxaik so‘zlar to‘g‘risida aniq ma‘lumotlar asoslab berilgan
bo‘lsada bu o‘qituvchidan kuchli e‘tiborni talab qiladi. Boshlang‘ich sinf
darsliklarida bu to‘g‘risida juda kam mashg‘ulotlar berilgan. O‘quvchilarda

---

52 
bu so‘zlar haqida ma‘lumot berilgandan so‘ng , mashqlar bajarishda
shoshmashosharlikka yo‘l qo‘ymaslik kerak. Tarixiy va arxaik so‘zlarni
o‘rganishni o‘qish darslari bilan ham bog‘lab olib borish maqsadga
muvofiq. O‘quvchilarning asarlarga bo‘lgan qiziqishini orttiradi, o‘zlari uchun
noma‘lum bo‘lgan so‘zlarni yaratishga imkon yartiladi. Bu mavzuni tez-tez
takrorlab turish ularda ko‘nikma hosil qilishga yordam beradi. 
Yuqorida yoritib berilgan badiiy matnni boyituvchi leksik vositalar
bolalar nutqini bezashda, ularni ma‘naviy dunyosini boyitishda, ongli
fikirlashga o‘rgatishda muhim vosita bo‘lib xizmat qiladi.

---

53 
2.Bob