A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar
/. 
Shayboniylar davriga oid qanday manbalarni bilasiz ?
2. •Shayboniynoma» doslononing muallifi kirn?
3. *lmom uz-zamon xalifat ul-rahmon» kimning laqabi edi?
4. *Abdullanoma» asarini kim yozgan?
5. 
* Akbarnoma» asarida O'zbekiston tarixiga oid qanday та ’lumotlar bor?
7 -M A V Z U : X V II - X IX A S R I Y A R M I DAV R I
M A N B A L A R I
D a r s n in g m a z m u n i: 
T alab alarga bu davrda B uxoro, X orazm va 
Q o 'q o n d a yaratilgan o 'z b e k va fors tillaridagi m an b ala r to 'g 'risid a
tushuncha beriladi.
Reja:
7.1. Asosiy siyosiy-ijtimoiy voqealar.
7.2. O 'zbek tilidagi m anbalar.
7.3. Fors tilidagi m anbalar.
Asosiy tushunchalar. Shayboniylar sulolasi tanazzulga uchragan.
7.1. Asosiy siyosiy-ijtimoiy voqealar
XVII asrdan boshlab mamlakatda tarqoqlik yanada kuchaydi. 
Dashti 
qipchoqliklar, asosan qozoq xonlari va qalmoqlar, Xorazm hukmdorlari 
Abulg'ozixon va Anushaxon Movarounnahiga tez-tez bostirib kirib, uning 
Choijo'y, 
Buxoro va Samarqand shaharlari va qishloqlarini talon-taroj qila boshladilar.
Eron va Shimoliy Hindiston hukmdorlari Boburiylaming Buxoro 
xonligi 
ichki ishlariga aralashuvi kuchaydi. Mamlakatdagi beqarorlik 
Ubaydullaxon 
soniy (1702—1711) hukmronligi yillarida juda kuchaydi. Ulus 
hukm dorlari,
* Ushbu mavzu B. Ahmedov asariga tayanib yoritiidi.
222

---

Balxdagi 
M ahmudbiy qatag'on markaziy hukum atga bo'ysunm ay qo'ydilar. 
S a m arq a n d
va H isor viloyatlarida yuz qabilasi, Shahrisabz va Qarshida 
kenagas 
va m ang'it qabilalari xonga qarshi isyon ko'tardilar. Ubaydullaxon 
soniy o 'm ig a
xon ko'tarilgan Abulfayz (1711—1747) nomigagina xon bo'lib, 
hokim iyat 
bir guruh yirik boylar qo'liga o 'tib qoldi.
Eron podshohi Nodirshoh (1736—1747) Movarounnahrdagi parokandalik 
va beqarorlikdan foydalanib, 1740-yilning kuzida Buxoro xonligini o'ziga 
bo'ysundirdi. Shundan keyin hokimiyat, asosan Nodirshoh tarafdori, m ang'it 
qabilasidan chiqqan nufuzli, katta yer egasi M uham m ad Rahimbiy qo'liga 
o'tdi. Abulfayzxon o'ldirilganidan keyin taxtga o'tqizilgan A bdulm o'm in 
(1747-1751) va Ubaydullaxon soniy (1751-1753) nomigagina xon bo'lib, 
davlatning muhim ishlarini M uham m ad Rahimbiy boshqaigan.
1753-yilning 16-dekabrida M uham m ad Rahim biy xon bo 'ldi. Shu 
k u n d a n
boshlab Buxoro xonligida hokim iyat M an g'itlar sulolasi q o 'lid a 
b o 'lib , 
ular 1920-yilning sen tab r oyigacha hukm ronlik qilgan.
1709-yili m arkaziy h ukum atnin g zaifligi tufayli F arg'on a vodiysida 
Q o'kon xonligi (1 7 0 9 -1 8 7 6 ) tashkil topdi.
XV111-X1X asrda yurtim iz hududida Buxoro amirligi, Xiva va Q o 'q o n
xonligi 
mavjud bo'lib, Rossiya asta-sekin bu hududga siqilib kirib, o 'z
m ustam lakasini 
o 'rn atd i.