Ўзбекистон республикасининг қонуни «Ўзбекистон республикасининг давлат чегараси тўҒрисида» I. Умумий қоидалар

Абу Наср Форобий
(873-950) – машҳур файласуф, қомусий олим. Фороб, Тошкент, 
Бухоро ва Самарқандда ўқиган. Бағдодда яшаб, юнон олимларининг асарларини ўрганган. 
Маълумотларга кўра, у 70 дан ортиқ тилни билган. Фан оламида унинг 160 дан ортиқ асари 
маълум. Замондошлари уни «Шарқ Арастуси», «Иккинчи муаллим», деб номлаганлар. Афлотун, 
Арасту, Евклид, Птолемей асарларига ёзган шарҳлари, фалсафа ва мантиққа оид рисолалари 
Шарқу Ғарбда машҳур бўлган. Форобийнинг адолатли жамият, оламнинг абадийлиги ҳақидаги 
ғоялари Европанинг Уйғониш даврига таъсир кўрсатган. Унинг ғоялари, умуман, Марказий 
Осиёдаги Уйғониш даврининг илк назарий асосларидан бўлиб, бу минтақада Уйғониш даври 
Европага нисбатан бир неча аср аввалроқ бошланишига туртки берган. 
Абу Мансур Мотуридий
(870-944) – сунний эътиқодидаги мотуридия оқимининг 
асосчиси, калом илмининг Самарқанд мактабини яратган машҳур аллома. Замондошлари уни 
улуғлаб «ҳидоят йўли имоми ва мўтакаллимлар имоми» каби номлар билан атаганлар. 
Мотуридийнинг машҳур асарлари - «Тавҳид китоби» ва «Қуръон таъвили китоби»дир. Аллома 
таваллудининг 1130 йиллиги 2000 йилда мамлакатимизда кенг нишонланди. 
Абулқосим Маҳмуд аз-Замахшарий
(1075-1144) – арабшунос, адиб, тафсир олими. 
Хуросон, Исфаҳон, Бағдод, Дамашққа, икки марта Маккага сафар қилган. Замондошлари уни 
«Хоразм фахри», «Араблар ва ғайри араблар устози» каби номлар билан атаганлар. 50 дан ортиқ 
илмий асар ёзганлиги маълум бўлиб, улардан энг машҳурлари «Ал-Муфассал», «Ал-Кашшоф» 
(«Ошкор қилувчи»)дир. Қоҳирадаги бутун дунёга машҳур Ал-Азҳар диний университетининг 
талабалари Замахшарийнинг «Ал-Кашшоф» асари асосида Қуръонни ўрганадилар. 
Хожа Аҳмад Яссавий
(1041-1166) – тасаввуфдаги яссавия тариқатининг асосчиси, 
донишманд, шоир. У дастлаб Яссида Шаҳобиддин Исфижобийдан, сўнгра Бухорога бориб, 
Юсуф Ҳамадонийдан таълим олган. Яссавия тариқатининг барча ғоялари Аҳмад Яссавийнинг 
асосий асари «Девони ҳикмат»да баён этилган. Бу асарда поклик, ҳалоллик, тўғрилик, меҳр-
шафқат, ўз кўл кучи, пешона тери ва ҳалол меҳнати билан кун кечириш каби умуминсоний 
қадриятлар ифода этилган.