1-bob. Vatanimiz xalqlari eng qadimgi davrda

mil.
av. Ill - II asrlarda 
shakllangan. O'zbekiston hududida 
mil. av. Ill 
va 
milodiy I asrga 
oid ko‘plab tangalar topilgan, ulardagi yozuv va tasvirlar 
o'lkamiz tarixini o‘rganishda muhim ahamiyatga ega.
O'rta Osivo va iahon sivilizatsivasi.
Mil. av. VI - V asrlarda 
Kichik 
Osiyo shaharlarida istiqomat qilgan yunonlar yurtimiz aholisi, viloyatlari 
haqida ma’lumotlarga ega bo'lganlar. Yozma manbalarda O'zbekiston- 
ning ayrim viloyatlari 
«ming shahar o'lkasi», «yuksak bayroqli
go'zal mamlakat», «serquyosh o‘lka» 
kabi nomlar bilan tilga olinadi. 
Rimlik tarixchi 
Pompey Trog 
baqtriyaliklar qadimiylikda misrliklar bilan 
bahsiasha oladilar deb ta’kidlagan.
Mil. av. Ill - II mingyilliklarda 
O'rta Osiyoning qadimgi aholisi 
bilan Qadimgi Sharq elatlari o'rtasida keng madaniy aloqalar bosh- 
langan. Milodiy 
I 
-
IV asrlardan 
Zarafshon va Qashqadaryo vohalarida 
yaratilgan madaniyat so‘g‘dlarning yangi yerlarni o'zlashtirish va sug'd 
savdogarlarining Buyuk ipak yo'lidagi harakatlari bilan bog'langan. Shu- 
ning uchun so'g'd tilidagi yozma yodgorliklar 
Markaziy Osiyo, Sharqiy
Turkiston, Pokiston 
va 
Mo‘g‘uiiston 
zaminidan topilgan.
Ena aadimai tuzumni davrlashtirish.
Insoniyat rivojidagi birinchi 
bosqich kishilarning ibtidoiy to'daga birlashuvi bo'lib, bu to'da o'zida 
qadimgi odamlarning katta jamoasini birlashtirgan. 
Ibtidoiy to‘da 
tur- 
mush va mehnat umumiyligi negizida birlashgan eng qadimgi odamlar 
jamoasidir. Eng qadimgi to'da asta-sekin bo'linib ketdi, qarindoshlarning 
alohida uyushmalariga -
urug‘ jamoasiga 
aylana bordi. 
Urug' 
birga- 
likda yashagan va mehnat qilgan, umumiy mehnat qurollari va qurol- 
yarog'larga ega bo'lgan qarindoshlar jamoasidir. Eng qadimgi urug'chilik 
tuzumi - insoniyat tarixining barcha mehnat qurollari umumiy bo'lgan, 
hamma baravar ishlagan bir davri.
Dastlabki urug' jamoalari ayol kishi, ya’ni ona tevaragida jipslasha 
boshlagan. Insoniyat tarixidagi bu bosqich ona urug'i -
matriarxat 
deb 
ataladi. Ancha keyinroq, mehnat qurollari va xo'jalik yuritish shakllari tako- 
millashgani sayin, jamoadagi yetakchilik mavqeyi asta-sekin erkaklarga

---

o'ta boshladi, endi erkak kishi urug'ga sardor bo'lib oldi. Olimlar insoniyat 
tarixidagi bu davrni 
patriarxat 
deb atashadi, patriarxat bilan eng qadimgi 
urug'chilik tuzumi ham nihoyasiga yetdi.
Eng qadimgi odamlar dastlabki mehnat quroilarini toshdan yasagani 
tufayli, arxeologlar insoniyat tarixi ibtidosini 
«tosh asri» 
deb atashadi, tosh 
asri ancha uzoq davom etgan, shuning uchun uni quyidagi bosqichlarga 
ajratishadi: qadimgi tosh asri -