Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari 2020/1(22) issn 2181-9580

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/1(22) 
etmoqda. Lug‘atlarga murojaat qilsak, “Elektron ta’lim” tushunchasiga berilgan 
quyidagi ta’rifni ko‘rishimiz mumkin:
“Elektron ta’lim (ingl. E-learning, Elektronik Learning) - elektron o‘qitish 
tizimi, axborot, texnologiyalar yordamida o‘qitishdir”.
Elektron ta’limning asosiy belgilari: 
- 
uzoqlashtirilgan 
(hududiy) 
ekspertdan 
(o‘qituvchidan) 
maslahatlar, 
konsultatsiyalar, baholarni olish, masofaviy sinxron va asinxron o‘zaro harakat qilish 
imkoniyati;
- elektron o‘quv materiallarning kecha-kunduz to‘xtamasdan o‘z vaqtida 
yetkazib berilishi, ya’ni har qanday vaqtda va har qanday joyda elektron o‘quv 
materiallari bilan tanishish imkoniyatiga ega bo‘lish;
- elektron materiallar bilan mustaqil ishlashda shaxsiy kompyuterdan, 
noutbukdan, mobil telefondan va boshqa vositalardan foydalanish;
- umumiy virtual o‘quv faoliyatini olib boradigan foydalanuvchilar 
hamjamiyatini (ijtimoiy tarmoqlarni) tuzish;
- imkoniyati cheklangan nogiron yoshlarni oliy ta’limga jalb qilishga ega bo‘lish 
imkoniyati;
- innovatsion pedagogik va axborot-kommunikatsion texnologiyalarning 
ommalashuvi.
Mamlakatimizda ko‘pchilik o‘qituvchilar faqat taqdimotlar bilan ishlab 
kelishmoqda. Hozirgi kunda malaka oshirish institutlarida o‘quv materiali mazmunini 
yangicha qurish, o‘qituvchi faoliyatini va talabaning o‘quv faoliyatini axborot 
ta’limiy muhitdan foydalanib tashkillashtirish, ya’ni elektron o‘qitishning (E-
learning) turli tizimlaridan foydalanishni yo‘lga qo‘yishdir. Bularga masofaviy 
ta’lim, virtual ta’lim, tarmoqli ta’lim va boshqalar kiradi.
Umumiy tarzda, E-learning bu internet va multimedia yordamida o‘qitishdir. 
Boshqa ta’riflarga ko‘ra, elektron o‘qitish – bu axborot va telekommunikatsion 
texnologiyalar 
yordamida o‘qitish, 
resurslar 
va 
xizmatlardan 
foydalanish 
imkoniyatini ta’minlash yo‘li bilan yangi multimediali texnologiyalar va internetdan 
foydalanish va hokazo. Shaxsiy xususiyatlar juda xilma-xil bo‘lib, ularni o‘rganish 
ma’lum vaqt talab qiladi. Kuzatish jarayonida talabaning kuchli va ojiz tomonlarini 
uning qiziqishlari, tafakkuri, nutqi, xotirasi, diqqati, xayoliga mos bo‘lgan psixologik 
xususiyatlarni bilib olish mumkin. Ayniqsa, o‘zlashtirish bir oz pastroq bo‘lgan 
talabalar bilan yakka holda ishlash jarayonida pedagog o‘zi uchun talabaning yangi 
qirralarini kashf etishi mumkin. Keyingi davrlarda “differensiyallashgan ta’lim” 
degan tushunchaning keng tarqalishining asosiy sababi ham shaxsiy xususiyatlar, 

---

71