To sh k en t axborot texnologiyalari universiteti

Har bir protsessor o'zining harf-raqamli soket kodiga egadir,
masalan:
— Pentium 4 Vilemite uchun — Soket 423,
— Pentium 4 Norzvud uchun esa — Soket 478.
Chipset. Har bir protsessor uchun har xil ishlab chiqaruvchilar
tomonidan asosiy platalami qurishda foydalaniladigan mikrosxemalar
to'plami ishlab chiqariladi (1.5-rasm).
— Ushbu mikrosxemalar to'plami chipset deb nomlanadi;
— Zamonaviy chipset 2—3 mikrosxemadan tarkib topadi;
— Asosiy platada ushbu mikrosxemalar radiatorlar bilan yopilgan.
1.5-rasm.
Chipset.
Ushbu mikrosxemalaming asosiy vazifasi: to'g'ridan-to'g'ri yoki
tizim shinasi orqali protsessor va boshqa qurilmalar o'rtasida m a’lu­
motlar almashishini hamda tashqi qurilmalar ishini va ular o'rtasida
m a’lumotlar almashishini boshqarishni tashkil etishdir. Asosiy platalar
ishlab chiqaruvchilari bitta chipset asosida bir qator platalar modelini
ishlab chiqaradilar.
Chipset ishlab chiqaruvchilari tomonidan amalga oshirilgan maksi­
mal imkoniyatli platalar juda qimmat baholanadi. A m m o ishlab
chiqaruvchilar bozom i har xil qatlamlarini inobatga olib, xuddi shu
chipset asosida ayrim o'ziga xos funksiyalarga ega bo'lmagan arzonroq
platalar m odeli ham ishlab chiqarilmoqda. Bunday platalarning
xaridorlari moliyaviy ahvoli pastroq bo'lgan yoki foydalanmaydigan
12

---

imkoniyatlar uchun pul to'lashni xohlamaydigan foydalanuvchilar
bo'lib hisoblanishadi.
Oddiy foydalanuvchi nuqtayi nazarida chipsetning qanday atalishi
va u yoki bu funksiyalami qaysi mikrosxema bajarishi ahamiyatga
ega emas. Asosiysi plataning qanday imkoniyatlarga ega ekanligi haqida