Abdulla sher axloqshunoslik


Д а о . М . - Х арьков, « Э к с м о -П р е с с » - «Ф оли о», 2000. С. 10



Download 10,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/209
Sana07.07.2022
Hajmi10,65 Mb.
#753233
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   209
Bog'liq
Axloqshunoslik (Abdulla Sher) (1)

1 Д а о . М . - Х арьков, « Э к с м о -П р е с с » - «Ф оли о», 2000. С. 10.
32
www.ziyouz.com kutubxonasi


sivilizatsiya kirib kelm asa, bir davlat q o ‘shni davlatga ko‘z olaytirm aydi, 
urush bo'lm aydi. Xullas, donishm and ibtidoiy davrlarni ideallashtiradi.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, daochilik axloqshunosligidagi asosiy 
m aqsad — odam larning tabiat ko‘rsatgan y o ‘ldan borishiga erishish; 
tam oyili — faoliyatsizlik, o ‘zgalarning ishiga aralashm aslik; xalqning 
baxti — uning uru g‘chilik, qabilachilik m unosabatlaridagi tenglik va 
so d d a lik k a q a y tish id a ; d o n is h m a n d la rn in g b a x ti esa m o 'ta d illik , 
xotirjam lik, tabiatga yaqinlikdadir.
K o n fu ts iy c h ilik . D a o c h ilik n in g a s o s iy ra q ib i h is o b la n m is h
konfutsiychilik qora xalqdan nodonligi u c h u n jirkanadi, uni axloqiy 
hayotga nom unosib deb biladi. Z ero, konfutsiychilikning axloqiy ideali
— szyun-szi, him m atli j o ‘m ard. U ning yuksak fazilatlari — fidoyilik, 
so fd illik , sa d o q at, a d o la t. U m u o m a la b o b id a m u lo y im , y u k sak
m artab alilarg a h u rm a t bilan m u ro jaat q ila d i, xalqqa n isb a ta n esa 
h im m atli, adolatli m unosabatda b o ‘ladi.
Konfutsiy ta ’lim otida asosiy axloqiy q o n u n , asosiy axloqiy tu sh u n ch a
— je n (insoniylik). «Lun yuy» («H ikm atlar») kitobida shunday deyiladi: 
«K im ki chin dildan insonni sevishga intilsa, u yovuzlik qilm aydi». 
« 0 ‘zingga ep k o 'rm ag an narsani o ‘zgaga m u n o sib k o ‘rm a, sh u n d a
davlatda ham , oilada ham o ‘zingga nisbatan yovlik his qilm ay san » .1 
D em ak, je n — ham jam iyat, ham oila a ’zolari orasidagi m unosabatlarn i 
belgilaydigan axloqiy tam oyil. U bilan «syao» — o ta -o n a n i, kattalarni 
h u rm at qilish, «li» — urf-odat, m arosim larni e ’zozlash tush u n ch alari 
m ustahkam bog‘liq. Ayni paytda «li» tu sh u n ch asin in g m a’nosi a n c h a
keng, u davlatga b o ‘lgan m unosabatni h am o ‘z ichiga oladi. X o qo n
(im perator) — O sm on o ‘g ‘li, u O sm on o stidagilarning barchasiga ota. 
O sm on ostidagi tartib-qo id a esa quyidagicha: «P odsho — pod sho, ota
— ota, m ulozim — m ulozim , o ‘g ‘il — o ‘g ‘il b o ‘lishi kerak».2
Fazilat egasi bo'lishning K onfutsiychilikda ikki xil y o ‘li aniq k o ‘zga 
tashlanadi: xalq uchu n — urf-o d atlarg a s o ‘zsiz, o ‘ylab o ‘tirm a sd a n
b o ‘ysunish; h im m atli j o ‘m ard u c h u n esa o ‘z in i ax lo q iy jih a td a n
takom illashtira borish va axloqiy bu rch n i ongli ravishda bajarish.
Konfutsiychilikning him m atli jo ‘m ard tarbiyasi tizim idagi hikm atlari 
h o z ir ham o ‘z aham iyatini y o ‘qotgan emas: «U stoz debdi: Yu, sen olti

Download 10,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   209




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish