Август 2020 10-қисм

Август 2020 10-қисм
Тошкент
MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI KAMOL TOPISHIDA PEDAGOG 
TARBIYACHINI O’RNI.
Alijonova Iroda Nabijonovna Andijon viloyati Qo
‘
rg
‘
ontepa tuman 
Qo
‘
rg
‘
ontepa pedagogika kolleji maxsus fan o
‘
qituvchisi 
Telefon : [phone]
Annotatsiya:
ushbu maqolada bog’cha yoshdagi davrida bolada ijobiy shaxsiy xislatlarning
tarkib topishiga alohida ahamiyat berish zarurligi, pedagog tarbiyachi bolalar bilan ishlashda 
badiiy so’z katta o’rin tutishini bilishi. Shu o’rinda yana musiqa, tasviriy faoliyat, loy ishi, qurish 
yasash, jismoniy tarbiya, atrof olam bilan tanishish bu bolalar uchun rivovlanib kamol topishida 
muhim ekanligi haqida fikr yuritilgan.
Kalit so‘zlar:
Maktabgacha tarbiya, pedagog tarbiyachi tevarak-atrof, muhit, jarayon, 
shakllanish, omil, tushuncha, odat, tasavvur, dunyoqarash, tafakkur, muloqot.
Bugungi zamon yoshlarining har tomonlama yetuk, barkamol shaxs bo
‘
lib kamol topishlari, 
davlat va jamiyat kelajagi uchun xizmat qiladigan avlod bo
‘
lib shakillanishlariga davlatimiz
tomonidan aloxida e’tibor qaratilmoqda. Bu harakatlar zamirida esa, yoshlar taqdiri yotadi. 
Yoshlar taqdiri esa, shubhasiz jamiyat taqdiridir. Axborot texnologiyalari rivojlangan bugungi
zamon yoshlari ularga qaratilgan yuksak ehtirom natijasida jismonan, aqlan intellektual, ma’nan 
yetuk bo
‘
lib shakillanib bormoqdalar.
O
‘
zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. M.Mirziyoyevning, “Erkin va farovon, demokratik 
O
‘
zbekiston davlatini barpo etamiz ” asarida “2017-2021-yillarda O
‘
zbekistonni rivojlantirishning 
beshta ustuvor yo
‘
nalishi bo
‘
yicha harakatlar strategiyasi”da barkamol avlod tarbiyalab 
yetkazishning O
‘
zbekiston Respublikasi uchun naqadar ahamiuyatligi metodologik –nazariy 
jixatdan asoslanib berilgan. Darhaqiqat, ta’lim va tarbiyaning nechog
‘
lik muhim ahamyat kasb 
etishi bugungi kunning dolzarb mavzularidan biridir. Bunday ishlardan bir qanchasini maktabgacha 
ta’lim vazirligi tomondan amalga oshirilib kelinmoqda.
Shuningdek, maktabgacha ta’lim vaziri A.Shin, YUNISEFning yurtimizdagi vakolatxonasi 
rahbari S.Graumann va boshqalar O‘zbekistonda maktabgacha ta’lim tizimini jadal rivojlantirish 
masalalari yuzasidan keng qamrovli chora-tadbirlar amalga oshirilayotganini ta’kidlandi. 
Mamlakatimizda ta’limning mazkur ilk va asosiy bo‘g‘inini rivojlantirishga oid qator me’yoriy-
huquqiy hujjatlar qabul qilinib, bu borada kompleks chora-tadbirlar hayotga joriy etilmoqda.
Maktabgacha tarbiya yoshidaga bolalar bog’cha davrini eng muhim davrligini hisobga olsak 
bu davrda olgan bilim, malaka, ko’nikmasi muhim hisoblanadi. Demak, maktabgacha tarbiya 
yoshidaga bolalarni har tomonlama yetuk inson bo’lishida pedagog tarbiyachilarni o’rni judda 
muhim. Bog‘cha yoshidagi bolalarda ayrim psixik jarayonlarning rivojlanishi bilan birga ularning
shaxsi va shaxsiy xislatlari ham tarkib topa boshlaydi. Bolaning tashqi muhitdagi narsa va
hodisalar hamda o‘ziga nisbatan bo‘lgan to‘g‘ri, oqilona munosabatlarining asosi xuddi shu
davrda yuzaga keladi. Bundan tashqari, bog‘cha yoshidagi davrda bolaning qobiliyatlari tez 
rivojlanib, yangi-yangi extiyojlar va qiziqishlari hosil bo‘ladi. Bola shaxsining ana shunday 
rivojlanib borishi natijasida uning xarakteriga oid xislatlar namoyon bo‘la boshlaydi. Bog‘cha
yoshidagi davrda bolada qanday xarakter xislatlari tarbiyalansa, bu xislatlar bolaning maktab
yoshidag davrida va hatto katta odam bo‘lib yetishganida ham namoyon bo’ladi. Shuning 
uchun bog’cha yoshdagi davrida bolada ijobiy shaxsiy xislatlarning tarkib topishiga alohida 
ahamiyat berish zarur.Bolalar bilan ishlashda badiiy so’z katta o’rin tutadi. Shu o’rinda yana 
musiqa, tasviriy faoliyat, loy ishi, qurish yasash, jismoniy tarbiya, atrof olam bilan tanishish 
bu bolalar uchun rivovlanib kamol topishida muhim ro’l oynaydi. Bolalar xalq ertaklari, she’r, 
hikoyalar eshitishni yaxshi ko’radilar. Bolalaradabiyoti, avvalo o’zining qiziqarli mazmuni, badiiy 
obrazlarining go’zalliga, tilning ifodaliligi, she’riy so’zlarning musiqaviyligi bilan bolalarga 
quvonch baxsh etadi. Ayni vaqtda u bolalarga tarbiyaviy ta’sir ko’rsatadi. Buyuk rus demokratik 
V.G. Belinskiy bolalar kitobi tarbiya uchun yoziladi, «Tarbiya – buyuk ish, u insonning taqdirini 
hal qiladi» - degan edi. Ta’kidlash lozimki, maktabgacha yosh davri bolada ijtimoiy hissiy 
rivojlanish dinamikasida mustaqil fikr shakllanishining dastlabki bosqichi sifatida namoyon 
bo’ladi. Binobarin, - “Aynan emotsiyalar bilish jarayonlarini, harakatlar xarakterini boshqaradi”. 
Bolalar maktabgacha ta’lim tashkilotlariga kelishi bilan ularningemotsional rivojlanishida yangi 

---

219