O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Suvayirg‘ichlar, daryo havzasi va suv to‘plash maydoni. yer 
sirtiga yoqqan yog‘inlardan hosil bo‘lgan suvni ikki qarama-qarshi 
yo‘nalishdagi yonbag‘irlar bo‘yicha taqsimlaydigan eng baland
 
nuqtalarning tutashishidan 
suvayirg‘ich chizig‘i
 
hosil bo‘ladi.
 
Yer sharining quruqlik qismiga yoqqan yog‘inlardan hosil bo‘lgan 
yuza suvlarni 
jahon suvayirg‘ich
 
chizig‘i quyidagi ikki yo‘nalishda 
taqsimlaydi: 
1. Tinch - Hind okeanlari yo‘nalishida. 
2. Atlantika - Shimoliy Muz okeanlari yo‘nalishida. 
Jahon suvayirg‘ich chizig‘i Janubiy Amerikadagi Gorn burnidan 
boshlanib, And, Kordilera tog‘laridan Bering bo‘g‘oziga, undan Chukotka 
tizmalari, Anadir yassi tog‘lari, Gidan, Stanovoy, Yablonovoy, Markaziy 
Osiyo tog‘liklari, Tyanshan, Pomir, Kopettog‘, Arabiston yarim orolining 
shimoliy qismi, Afrikada esa meridian yo‘nalishi bo‘yicha o‘tadi. 
Materikning janubiy qismiga yaqinlasha borganda, Hind okeani qirg‘oqlari 
tomon buriladi 
(Dunyo tabiiy xaritasiga qarang).
Jahon suvayirg‘ich chizig‘idan tashqari nisbatan kichik o‘lchamdagi 
quyidagi suvayirg‘ichlar mavjud:
-
ichki suvayirg‘ichlar 
- materiklarga yoqqan yog‘inlardan hosil 
bo‘lgan yuza oqimni 
okeanga tutash 
(chekka oqimli hudud)
va 
berk 
havzalar
(ichki oqimli hudud) 
bo‘yicha taqsimlaydi. Orol-Kaspiy berk 
havzasini chegaralaydigan suvayirg‘ich chizig‘i ichki suvayirg‘ichlarga 
misol bo‘ladi; 
- okean va dengiz suvayirg‘ichlari – 
yuza oqimni okeanlar va 
dengizlar havzalari bo‘yicha taqsimlaydi; 
- daryo suvayirg‘ichlari - 
daryolar suv to‘playdigan havzalarni bir-
biridan ajralib turishini ta’minlaydi. 
Tog‘li hududlarda suvayirg‘ichlar tog‘ cho‘qqilarining eng baland 
nuqtalaridan o‘tadi va uni aniq o‘tkazish mumkin. Biroq tekislik 
hududlarida, buning aksicha, suvayirg‘ich chizig‘ini o‘tkazish ancha 
murakkabdir. 
Yuqorida aytib o‘tilganidek, daryolar yer usti va yer osti suvlari 
hisobiga to‘yinadi. Shunga mos ravishda yer