8-mavzu: ilmiy uslub vauning uslubiy xususiyatlari reja

---

8-MAVZU: ILMIY USLUB VAUNING USLUBIY XUSUSIYATLARI
 
Reja:
1.Ilmiy uslub va uning xususiyatlari 
2.Ilmiy uslub va sohaviy terminlar. 
Adabiyotlar:
1.Aminov M, Madvaliyev A, Mahkamov N, Mahmudov N. Ish yuritish 
(amaliy qo‘llanma). – Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi, 2017. – 456b. 
2. Muhiddinova X., Salisheva Z., Po‘latovaX. O‘zbek tili (oily ta`lim muassasalari 
rus guruhlari uchun darslik). – Toshkent: O‘qituvchi, 2012. – 288. 
Ilm-fan 
sohasida 
qo‘llaniluvchi nutq uslubi ilmiy uslub hisoblanadi. 
Ilmiy 
uslub dalilly ma'lumotnomalar asosida chiqarilgan ilmiy xulosalarga (ta`rif-
qoidalarga) ega bo‘lish, atamalarining keng qo‘llanilishi bilan boshqa uslublardan 
farq qiladi. 
Ilmiy uslub va uning xususiyatlari
. Ilmiy uslubga mantiqiylik, aniqlik, ilmiy 
atamalarning keng qo‘llanishi xos bo‘lib, barcha ilmiy asarlar, jumladan, maktab 
darsliklari ham shu uslubda yoziladi. Fan va texnika tili ilmiy uslub deyiladi.
Daliliy munosabatlar asosida chiqarilgan ilmiy xulosalarga asoslanuvchi, har bir 
fan sohasining o‘ziga xos atamalariga tayanuvchi, fikrni aniq va mantiqiy izchil 
bayon qiluvchi uslub ilmiy uslubdir. Ilmiy uslubning asosi atama, ta’riflar, 
qoidalar, qonunlardir. Atamalar faqat bir ma’noda qo‘llanilib, o‘zi ifodalayotgan 
tushunchaning 
tub 
mohiyatini 
ko‘rsatadi, masalan 
o‘zak, 
negiz, yasovchi qo‘shimcha, 
turlovchi 
va 
tuslovchi 
qo‘shimchalar, 
shakl yasovchilar 
kabi atamalar so‘z tarkibiga oid lingvistik tushunchalarni 
ifodalaydi. Masalan: 
Har qanday grammatik ta’rif yoki qoidada uchta tushuncha 
birlashgan boladi: tushunchaning mohiyati, xususiy va umumiy tomoni. 
(Ona tili 
darsligidan). 
Nuklein kislotalar dastlab hujayra yadrosidan ajratib 
olinganligi 
sababli 
(«nukleis» 
- 
«yadro») 
nuklein 
kislotalar 
deb 
atalgan. 
Hozirgi vaqtda nuklein kislotalar faqat yadroda emas, balki xloroplast va 
mitoxandriyda ham mavjudligi aniqlangan. 
(Biologiya darsligidan). 
Jismni tashkil 
qilgan % molekulalar xaotik harakatining kinetik energiyasi bilan ularning o
’
zaro 
ta’sir potensial energiyalarining yig‘indisi jismning ichki energiyasini tashkil 
qiladi 
(«Fizika» darsligidan).