O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3.3-rasm. 
Ikki nurning yo’l ayirmasi:
1
2
L
L



. Agar O nuqtada tebranish fazasi 
ωt
bo'lsa, M nuqtada birinchi to'lqin 
)
(
cos
1
1
1


S
t
A

, ikkinchi to'lqin 
)
(
cos
2
2
2


S
t
A

tenglamali tebranishlarni vujudga keltiradi. 

---

33 
Ikki kogerent to'lqinlar uchun fazalar farqi: 




0
1
2
0
2
)
(
2





L
L
d
(3.4) 
ko’rinishda bo’ladi.
 
3.2. Yorug’lik intenferensiyasini kuzatish usullari 
 
Yorug’lik intenferensiyasini kuzatish uchun kogerent yorug’lik dastasini 
hosil qilish shart. Lazerlar ixtiro qilinishidan oldin dasta bo'linar va so'ngra ular 
qo'shilib intenferension manzara olinar edi. Bundagi ba'zi usullarni ko'rib o'taylik. 
 
Yung usuli.
Bunda ikkita kichik tirqishi bo'lgan ekran yordamida 
yorug’likni "ikkiga ajratish" mumkin. S yorug’lik manbai ekranning tirqishlarida 
yorug’likning S
1 
va S
2
ikkilamchi manbalarini hosil qiladi (3.4-rasm).
 
YUNG TOMAS
(1773-
1829)
– ingliz olimi. 
Ilmiy yo’nalishi optika, 
akustika, issiqlik fizikasi, 
mexanika, 
matematika, 
astronomiya, 
geofizika, 
filologiya, 
zoologiya 
sohalarini qamrab olgan. 
1800–yilda “Tovush va 
yorug’lik tajribalari va 
muamollari” ilmiy asarini 
chop etgan. Yorug’lik-
ning to’lqin nazariyasini 
qo’llab quvvatladi va 
birinchi bo’lib tovush 
interfirensiyasini 
kuzatgan. 
1801-yilda 
yorug’lik 
interfirensiya nazariyasini tushuntirgan va shu nazariya 
asosida Nyuton halqalarining hosil bo’lish jarayonini 
ilmiy asoslab bergan. 1802-yilda ikkita kogerent 
manbadan vujudga keladigan yorug’lik inteferensiyasini 
kuzatdi. Ultrabinafsha yorug’liklar interfirensiyasini 
birinchi 
bo’lib 
kuzatdi. 
Qizil 
va 
binafsha 
yorug’liklarning to’lqin uzunligini aniqladi. 1817-yilda 
yorug’lik 
to’lqinlarining 
ko’ndalang 
ekanligi 
to’g’risidagi fikrni aytgan. 1807 – yilda mexanik 
deformatsiya 
vaqtidagi 
siljishni 
aniqladi.