O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
3-§. YORUG’LIK INTERFERENSIYASI 

---

32 
Aytaylik, ikki monoxromatik kogerent 
х
1
=А
1
соs(

t+

1
) 
va
х
2
=А
2
соs(

t 
+

2
) 
to'lqinlar bir-biriga ustma-ust tushsin. Natijaviy tebranish amplitudasi
А
2
= А
2
1
+ А
2
2
+2А
1
А
2 
соs(

2 
- 

1
) (1.21) 
To'lqinlar kogerent bo'lganligi uchun 
I 

А
2
va
I=I
1
+I
2
+2
I I
1 2
cоs(

2 
- 

1
) (1.22) 
Fazoning 
соs (

2 
- 

1
)>0 
shart bajariladigan nuqtalarida 
I>I
1
+I
2
bo'ladi. 
соs(

2
- 

1
)<0 
bo'lgan nuqtalarda 
I1
+I
2
. 
Shunday qilib, 2 (yoki bir nechta) 
kogerent yorug’lik to'lqinlari ustma-ust tushganda, fazoda yorug’lik 
oqimlarining qayta taqsimlanishi ro'y beradi va natijada intensivlikning bir 
joyda maksimumi, boshqa joyda minimumi kuzatiladi. Bu hodisa yorug’lik
 
intenferensiyasi
 
deb ataladi. 
 
Kogerent bo'lmagan to'lqinlar uchun 

2 
–

1 
uzluksiz o'zgarib turadi va 
shuning uchun 
соs(

2 
–

1
) 
ning vaqt bo'yicha o'rtacha qiymati nolga teng, 
natijaviy to'lqinning intensivligi hamma yerda bir xil bo'ladi. 
I
1
=I
2
bo'lganda 
I=I
1
bo'ladi (kogerent to'lqinlar uchun bu holda maksimumda 
I=4I
1
, 
minimumlarda I=0). 
Kogerent yorug’lik to'lqinlari olish uchun 1 ta manba nurlantirayotgan 
to'lqinni ikkiga bo’lish usuli ishlatiladi. Bunda to'lqinlar turli optik yo'lni 
o'tganlaridan so'ng qo'shiladilar va intenferension manzara kuzatiladi. 
Aytaylik, O nuqtadan tarqalayotgan to'lqin ikkita kogerent S
1
va S
2 
manbalarga ajraladi. S
1
va S
2 
kogerent manbalardan tarqatilgan nurlar M 
nuqtada ustma-ust tushib, interferensiyalanadi (3.3-rasm). M nuqtadan S
1
manbagacha bo’lgan masofa L
1
va S
2
manbagacha bo’lgan masofa L
2
 
bo’lsin.