Lekciya 15. Yadqa birdey bolmaǵan kirisiw sistemaları

---

Lekciya 15. Yadqa birdey bolmaǵan kirisiw sistemaları
. 
 Joba
 1. Yadqa birdey bolmaǵan kirisiw múmkinshiligine iye sistemalar
 2. Yadqa birdey bolmaǵan kirisiw texnologiyası
 3. Keshlarning izbe-izligi 
1. Birdey bolmaǵan yadqa kirisiw sistemaları (NUMA) 
Birden-bir yadqa kirisiw (NUMA) sistemaları ulıwma hám tarqatılǵan yad 
sistemaları arasındaǵı aralıq sinf bolıp tabıladı. NUMA sistemasındaǵı yad 
fizikalıq túrde bólistirilgen, biraq logikalıq jaqtan bólistirilgen. Bul sonı ańlatadıki, 
hár bir protsessor óziniń jergilikli yadın da, basqa túyinlerde jaylasqan yadtı da 
sheshiwi múmkin, biraq aralıqtan yad kletkalarına kirisiw waqıtı jergilikli yadqa 
kirisiw waqtından bir neshe teńdey kóp boladı. Birlestirilgen mánzil maydanı hám 
yaddan aralıqtan paydalanıw apparat tárepinen qollap -quwatlanıwına itibar beriń. 
Yadqa birdey bolmaǵan kirisiw sistemaları bir hil tiykarǵı modullardan 
qurılǵan bolıp, olardıń hár biri az sanlı protsessor hám yad blokın óz ishine aladı. 
Modullar joqarı tezlikli gilt járdeminde bir-birine baylanısqan. Ádetde pútkil 
sistema bir operatsion sistema astında isleydi. Programmist logikalıq túrde ulıwma 
yad abstrakciyası menen támiyinlengenligi sebepli, NUMA sistemalarında 
qollanılatuǵın programmalastırıw modeli ádetde málim dárejede simmetrik 
bolmaǵan kóp protsessorli sistemalarǵa uqsas bolıp tabıladı hám protsessorlararo 
baylanıstı shólkemlestiriw ulıwma yaddan paydalanıwǵa baylanıslı. 
NUMA sistemalarınıń kólemin keńeytiw mánziller maydanı, kesh 
muwapıqlıǵı apparatı múmkinshilikleri hám operatsion sistemanıń kóplegen 
protsessorlarni basqarıw qábiletleri menen sheklengen. 
Yadqa birdey bolmaǵan kirisiw múmkinshiligine iye bolǵan esaplaw 
sistemaları Protsessor hám yad birliginen ibarat bir hil túyinlerden shólkemlesken 
hám joqarı tezlikli gilt járdeminde birlestirilgen sistema. Ol bir mánzil maydanın 
saqlaydı, apparat aralıqtan yadqa kirisiwdi qollap -quwatlaydı, yaǵnıy. basqa 
modullardıń yadına. Bunnan tısqarı, jergilikli yadqa kirisiw aralıqtan yadqa 
kirisiwden bir neshe teńdey tezirek. 
NUMA arxitekturasına iye sistemalardıń úlgileri: SCA konfiguratsiyasidagi HP 
9000 v-klass, SGI Origin2000, Sun HPC 10000, IBM / Sequent NUMA-Q 2000, 
SNI RM600. 
NUMA (Nan-Uniform Memory Access) texnologiyası birdey bolmaǵan yadqa 
kirisiw múmkinshiligine iye bolǵan esaplaw sistemalarında ámelge asıriladı.