Agrokimyo va tuproqshunoslik

 + О
2
→
n
RCHOHCOOH; 
СНОНСООН + О
2
→ О
2
→СО
2
 + Н
2
О+
n
ккал. 
O‘simliklardagi pektin moddalari ham ana shu sellyuloza kabi anaerob va aerob 
bakteriyalari hamda zamburuђlar ta’sirida parchalanadi. Tuproqdagi yoђlar esa moy 
kislotalari va glyukozaga parchalanib, so‘ngra karbonat angidridi va suvga qadarli 
oksidlanadi.
Aromatik qator (lignin, fenollar, xinonlar) birikmalari aerob sharoitda asosan 
zamburuђlar va aktinomitsetlar hamda bakteriyalar tomonidan parchalanadi. 
Azot saqlovchi birikmalarning o‘zgarishi va azotning aylanishi. 
O‘simlik va hayvonot olami bilan tuproqqa tushadigan azot saqlovchi organik 
moddalar asosan proteinlardan iborat. Bularning o‘zgarishida aerob va anaerob 
sharoitida kechiradigan ammonifikatsiya jarayoni muhim rol o‘ynaydi. 
Amonnifikatsiya bakteriyalar,zamburuђlar va aktinomitsetlar ta’sirida boradi. Bunda 
aerob bakteriyalardan Bacteriaceae va Pseudomonaceae guruhiga mansib 
mikroorganizmlar, anaerob sharoitda Bac mycoides, Bac putrificus, Bac sporogens 
ishtirok etadi. 
Proteinlar fermentlar ta’sirida albumozalar, peptonlar va so‘ngra aminokislotalarga 
parchalanadi. Aminokislotalar ammiak hamda yoђlar va aromatik qator kislotalarga 
parchalanadi: 
Oqsil +Н
2
О →peptonlar → aminokislotalar; 
RCH(NH
2
)COOH+O
2
=
 
R∙ COOH+CO
2
+NH
3
 
Kislotalar aerob sharoitda СО
2 
va Н
2
О ga, anaerob sharoitda esa СН
4
, СО
2
, Н
2
gacha parchalanadi. 
Ammonifikatsiya natijasida hosil bo‘lgan ammiak qisman tuproqqa singadi, 
so‘ngra nitratlar yoki molekulyar azotga qadar qayta o‘zgaradi. Ammonifikatsiya 
tufayli hosil bo‘lgan va tuproq eritmasiga o‘tgan ammoniyli azot o‘simliklar 
tomonidan o‘zlashtiriladi va ular oziqlanishida katta ahamiyatga ega.