Agrokimyo va tuproqshunoslik

 
Tuproq umumiy kovakligini baholash
(N.A.Kachinskiy bo‘yicha) 
Umumiy kovaklik, % 
Tuproq kovakligining sifat bahosi 
>70 
55-65 
50-55 
<50 
40-25 
Haddan tashqari kovakli 
A’lo 
Qoniqarli 
Qoniqarsiz 
Juda past 

---

244 
Nazorat uchun savollar: 
1. Tuproqning solishtirma massasi deganda nimani tushinasiz ? 
2. Tuproqning hajm og‘irligi qanday aniqlanadi ? 
3. Tuproqning solishtirma og‘irligi qanday aniqlanadi ? 
4. Tuproqning kovakligi nima va u qanday aniqlanadi ? 
5.Tuproqning umumiy fizikaviy xossalarini aniqlashning qanday fhamiyati bor
 
LABORATORIYA MASHG‘ULOTI №4
Tuproqning agregatlik xolatini quruq elash usuli bilan aniqlash. 
Nazariy tushuncha: 
Tuproqning qattiq qismi turli o‘lchamdagi zarralardan 
tashkil topgan bo‘lib, yirik zarrachalarning o‘lchami 1 mm dan katta, eng mayda 
kolloid zarrachalarniki esa 0.0001 mm dan kichikdir.
Tuproqning fizik, fizik-mexanik, ayniqsa fizik-ximiyaviy va ximiyaviy 
xossalari tuproqning ana shu qattiq qismi bilan bevosita bog‘liq. Shu sababli tuproq 
xossalari bilib olishdagi muhim vazifa uning mexanik elementlar deb ataluvchi turli 
katta-kichiklikdagi zarralarning o‘lchamlari va miqdorini aniqlashdan iborat. 
Tuproqning mexanik tarkibi deyildagi undagi har xil o‘lchamli zarralarning 
nisbiy yoki foiz miqdori tushiniladi. Tuproqning mexanik elementlari bilan tuproq 
urvoqlari yoki struktura agregatlarini bir biridan farq qila bilish kerak. Struktura 
agregatlari odatda turli moddalar vositasida o‘zaro yopishgan mexanik elementlardan 
iborat bo‘ladi. 
Mexanik elementlar guruhi 
Mexanik elementlarning nomi 
Mexanik elementlarning o‘lchamlari, mm