«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика илмий-амалий анжумани

Zoologik atamalar - 
bu, zoologik tushunchalarning nomlanishi bo‘lib, o‘z 
navbatida tushunchalar esa umumlashtirilgan bilimlardan tashkil topadi. 
Zoologiya fanida atamalar bilan ishlash ushbu fanning umumiy mazmun-
mohiyatini umumlashtirish imkonini beradi. Bunda asosiy zoologik atamalarni bilish 
ushbu fan sohasini o‘zlashtirayotgan subyektning bilish jarayonida yangi tayanch 
sifatdagi bilimlarni xotirada tizimlashtirilgan tartibda mustahkam saqlashiga yordam 
beradi. Shuningdek, atamalar ta’lim oluvchilarning ilmiy lug‘at boyligi tarkibini 

---

«Биохилма-хилликни сақлаш ва ривожлантириш» Республика онлайн илмий-амалий анжумани
Гулистон 2020 й. 17-18 апрель
27 
oshirish nuqtai nazaridan muhim ahamiyatga ega. Keng spektrdagi bilimlarni o‘z 
ichiga qamrab oluvchi «Zoologiya» fanini mukammal o‘zlashtirish uchun aynan, 
tizimlashtirilgan atamalar lug‘atidan foydalanish muhimdir [2]. 
Hayvonlar tuprоq, quruqlik, hаvо vа turli хil suv hаvzаlаrida yashaydi. 
Shuningdek, ularning ko‘plab turlari o‘simlik, hаyvоn va оdаmlarning turli 
оrgаnlaridа parazitlik qiladi. Hоzirgi kunda Yеr yuzidа hаyvоnlаrning 1,5 mln. dan 
ortiq turlari ma’lum. Ayrim mа’lumоtlаrgа ko‘ra dunyoda hayvonlarning 3,5-4,0 mln 
atrofida tularri uchrashi mumkin. 
O‘quvchi - talabalar hayvonot olami qonuniyalarini o‘rganish asosida hayvon 
organizmlarining ko‘payish usullari, o‘sishi, rivojlanishini turli - tumanligi, ularni 
morfologik, anatomik, fiziologik va ekologik jarayonlarini yoritishda ushbu fanni 
ahamiyati naqadar katta. 
Zoologiya sohasidagi bilimlar hayvonot dunyosini muhofaza qilish va undan 
oqilona foydalanish, qishloq xo‘jaligi, o‘rmon va bog‘dorchilikka, oziq-ovqat va 
sanoat mahsulotlari zahirasiga ziyon keltiradigan, shuningdek odam va hayvonlarga 
xavfli kasalliklarni tarqatadigan hayvonlarga qarshi kurash choralarini ishlab chiqish, 
zamonaviy zoologiya, tibbiyot, qishloq xo‘jaligi, veterinariya bilan bevosita 
bog‘langanligini aniqlash, zoologiyaning ayrim bo‘limlari, xususan, parazitologiya, 
gidrobiologiya, epizootologiya, epidemiologiya kabi predmetlar kompleks fanlar 
tarkibiga kirishi to‘g‘risida ham bilimlarga ega bo‘ladilar. 
Oxirgi yillarda zoologiya fani bo‘yicha xorijda va respublikamizda yirik 
olimlar tomonidan oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun ko‘plab darslik va o‘quv 
qo‘llanmalar chop etilgan. Bu darslik va o‘quv qo‘llanmalarda hayvonot dunyosi 
sistematikasi, biologik va ekologik xususiyatlari to‘g‘risida qator yangi ma’lumotlar, 
maxsus yangi - yangi terminlar va tushunchalar keltirilganki, albatta bu ma’lumotlar 
bilan o‘quvchi - talabalarimizni tanishtirib borishimiz lozim. 
Shunday ekan, qisqa muddatda hozirgi kunda oliy o‘quv yurtlari talabalari, 
akademik litsey, kasb - hunar kollejlari va o‘rta umum ta’lim maktablari 
o‘quvchilariga o‘qitilib kelinayotgan zoologiya fanidan chop etilgan darslik va o‘quv 
qo‘llanmalar hamda ko‘plab ilmiy adabiyotlarda uchraydigan yangi - yangi termin va 
tushunchalarni lug‘aviy ma’nosini lo‘nda va sodda qilib yoritib beradigan uslubiy 
qo‘llanmani yozishni maqsad qilganmiz. 
Yoziladigan uslubiy qo‘llanmada zoologiyaning asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha 
tushuncha va terminlarning izohli lug‘ati keltiriladi. Keltiriladigan terminlar va 
tushunchalarning izohi zoologiyaning so‘nggi yutuqlarini hisobga olgan holatda 
bayon qilinadi va uslubiy qo‘llanma oliy o‘quv yurtlarining biologiya, qishloq 
xo‘jaligi hamda veterinariya yo‘nalishlarida ta’lim olayotgan talabalar, akademik 
litsey, kasb - hunar kollejlari va o‘rta umum ta’lim maktablari biologiya 

---