M. A. Raxmatullayev, B. I. Ganiyeva

2-rasm. AKM korparativ tarmog`ining integrallashgan tizimi.
 
 
Internet/ Internet 
Kollej va litsey 
kunubxonalari KT
Umumiy o`rta ta`lim muassasalari 
kutubxonalari KT 
FA kutubxonalari KT 
OTM kutubxonalari KT

---

18 
3.
Elektron kataloglar tashkil eta oladigan, ilmiy-ta’limiy, biznesga 
va h.k. oid resurslarni raqamlashtirish, to‘liq ma’lumot bazalari, 
multimedia ma’lumot bazalarini shakllantira oladigan yuqori malakali 
mutaxassislarning mavjudligi;
4.
Tarmoq va ma’lumot bazalarining vakolatli boshqaruvini tashkil 
etish. 
Rivojlangan telekommunikatsion tarmoqlar va elektron ma’lumotlar 
bazasini shakllantiruvchi dasturiy mahsulotlar konsorsium ishtirokchilari 
o‘rtasida yuqori tezlikdagi kanallar orqali ilmiy-ta’limiy axborotlarni 
almashishga imkon yaratadi. Yuqori malakali mutaxassislarning 
mavjudligi, 
ma’lumot bazalarini, axborotlarni qayta ishlashni 
avtomatlashtirilgan tizimlarini ishlab chiqilishi, axborotni tashuvchi, 
tarqatuvchi tashkilotlar bilan ijodiy hamkorlikning mavjudligi, 
kutubxonalar, ta’lim muassasalari, ilmiy markazlarning zarur ilmiy-
ta’limiy 
axborotlar 
bilan 
ta’minlanishi 
korporativ 
tarmoqni 
rivojlantirishning asosi bo‘lib xizmat qiladi. Bu esa kerakli bo‘lgan 
axborotlarni qidirishga ketadigan vaqtni o‘nlab va yuzlab marotaba 
qisqartirish imkonini berib, raqobatbardosh axborot mahsulotlarini 
yaratishga, OTM va kutubxonalar o‘rtasida samarali axborot 
almashinuviga imkon yaratib o‘quv materiallarini o‘zlashtirish 
samaradoligini oshirishga xizmat qiladi.
Integratsiyalashgan avtomatlashtirilgan kutubxona tizimi yig‘ma 
elektron katalog yaratish, elektron darsliklarning to‘liq matnli ma’lumot 
bazalarini yaratish, talaba, o‘qituvchi, ilmiy xodimlarga masofadan 
xizmat ko‘rsatish, elektron kutubxonalarga, respublikada yaratilgan 
qimmatli ma’lumot bazalariga, jumladan JARlarga kirish, ulardan 
foydalanish imkonini yaratadi. Korporativ tizim virtual kutubxonalarga 
bo‘lgan birinchi qadam hisoblanib, axborot mahsulotlari orqali o‘quv 
materialini 
samarali 
o‘zlashtirishga imkon yaratadi. Tarmoq 
ma’lumotlar uzatishning yuqori tezligini ta’minlash, o‘rnatilgan qoidalar 
asosida yangi abonentlarni qo‘shish, mavjud axborotlar xavfsizligini 
ta’minlash imkoniyatini yaratadi.
Korporativ axborot tizimlari texnologiyalarini qo‘llash quyidagi 
imkoniyatlarni yaratadi:
• 
elektron ilmiy-ta’limiy resurslardan samarali foydalanishni 
ta’minlash samaradorlikini oshirish (ayniqsa, viloyatlarda), ta’lim 
olishning interaktiv usullarini, jumladan, telekonferensiya va tele-
ma’ruzalar, masofadan ta’lim berish, bilimlarni sinovdan o‘tkazish 
tizimini joriy etish;

---

19 
• 
xalqaro standart talablariga javob beruvchi ilmiy-ta’limiy to‘liq 
ma’lumot bazalarini shakllantirish (elektron darsliklar, dissertatsiyalar, 
ilmiy maqolalar, multimediya (o‘quv, kino, multiplikatsion filmlar, 
musiqa asarlari va boshq.);
• 
virtual kutubxona rejimida ilmi- ta’limiy resurslarning ma’lumot 
bazalari va elektron katalogida onlayn foydalanish imkonini yaratish;
• 
axborot-kutubxona muassasalari, OTM elektron kataloglarni 
yaratilishini qo‘llab-quvvatlash va moliyaviy, mehnat va moddiy 
resurslarni yaratish bo‘yicha sarf xarajatlarni qisqartirish; 
• 
ilmiy va ta’lim muassasalarini, hamda davlat va biznes 
tashkilotlarini zarur axborot bilan ta’minlash;
• 
tarmoq ishtirokchilariga ilmiy-ta’limiy axborotlarni lokal elektron
kataloglarini yaratishning samarali imkoniyatlarini yaratish;
• 
bu tizim AKMlarini o‘zaro hamkorligini yaratish, turli xil 
tashkilotlarning kutubxona va axborot tarmoqlarini birlashtirish orqali 
respublikada mustahkam axborot-kutubxona infratuzilmasini yaratishga 
imkon yaratadi.