T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 360 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
foydalanib, gaz zichligini quyidagicha ifodalaymiz: 
Bu ifodani (101.1) – tenglikka qo‘ysak, 
ga ega bo‘lamiz. 
Bu tenglikni R
1
dan R
2
gacha va h
1
dan h
2
gacha sohalar bo‘yicha integrallasak, quyidagi 
ifodani keltirib chiqamiz. 
,
va bundan
ga teng ekanligini aniqlaymiz. ifoda barometrik formula deb ataladi. Bu formula 
balandlikka bog‘liq atmosfera bosimini yoki bosim aniq bo‘lganda balandlik qiymatini 
topish imkoniyatlarini beradi. 
Balandlik doimo dengiz sathiga nisbatan olinishini eslasak, dengiz sathida bosimni normal 
atmosfera bosimi deb hisoblaymiz. U holda (101.2) - ifodani quyidagicha qayta yozish 
mumkin:
, 
P = nkT bo‘lishni e’tiborga olsak, gazning kontsentratsiyasini balandlikka bog‘liq ifodasini 
keltirib chiqarishimiz mumkin: 
μ = m
0
N
A
, R = kN
A
tengliklardan foydalanib, quyidagiga ega bo‘lamiz: 
RT
P
V
m




gdh
RT
P
dP



gdh
RT
P
dP



RT
h
h
g
e
P
P
)
(
1
2
1
2




2
1
Р
Р
n
g
R
Т
h




RT
gh
e
P
P



0
RT
gh
e
n
n



0

---