Byudjet tashkilotlarida byudjet hisobi

Balansdagi uzgarishlar -
 
xujalik jarayonlari ta’siri ostidagi xujalik mablaglari va ular 
manbalarining mikdoriy uzgarishi. Balansdagi uzgarishlar kuyidagilardir: 

---

266 
 1
Aktiv tomonidagi moddalardan birida summa kupayib, ikkinchisida esa, kamayadi. 
Masalan, xisob-kitob schetidan nakd pul olinsa, bankdagi pul mablagi kamayib, kassadagi pul 
mablagi esa, kupayadi. Dt 5000- “Kassadagi pul mablaglarini xisobga oluvchi”, Kt 5100 
“Xisob-kitob scheti”. 
 2
. Passiv tomondagi moddalaridan birida summa kupayib, ikkinchisida esa,
 
kamayadi. 
Masalan, õisoblangan mexnat xakidan daromad soligi ushlab kolinsa, mexnat xaki yuzasidan 
xodimlar oldidagi majburiyat kamayib, daromad soligi yuzasidan byudjet oldidagi majburiyat 
oshadi. Dt 6710 “Xodimlar bilan mexnat xaki yuzasidan xisoblashishlar”, Kt 6410 “Byudjetga 
tulovlar buyicha karzlar”. 
 3
. Aktivda xam passivda xam summa kupayadi. 
Masalan, ishchilarga mexnat xaki xisoblandi. Xujalik yurituvchi sub’ektda xarajat 
xam, mexnat xaki yuzasidan xodimlar oldidagi majburiyat xam oshadi. Bunda kuyidagi 
buxgalteriya yozuvi amalga oshiriladi. Dt 2010 “Asosiy ishlab chikarish”, Kt 6710 “Xodimlar 
bilan mexnat xaki yuzasidan xisoblashishlar”.
4
. Aktivda xam passivda xam summa kamayadi. 
Masalan, xodimlarga mexnat xaki berildi, ya’ni mexnat xaki yuzasidan xodimlar 
oldidagi majburiyat kamayadi, kassadagi nakd pul mablagi xam kamayadi. Dt 6710 
“Xodimlar bilan mexnat xaki yuzasidan xisoblashishlar”, Kt 5000- “Kassadagi pul 
mablaglarini xisobga oluvchi”schetlar. 
Aktiv
- 
buxgalteriya balansining bir kismi bulib, ma’lum bir muddatga sub’ekt 
mablaglarining tarkibi va joylanishini pul kurinishida aks ettiradi. Bundan tashkari balansning 
passiv kismi xam mavjud bulib, aktiv va passiv tomonlar bulim va moddalardan iborat. Aktiv 
tomonining jami summasi passiv tomoni summasi bilan teng bulishi lozim. Buni shunday 
tushuntirish mumkin, ya’ni aktiv tomonidagi mablaglarning manbalari, balansning passiv 
tomonida joylashgan.