Microsoft Word Saniyazova doc

. Won seri
-batpanni’n’ to’rtten bir bo’legi.Won kg g’a ten’ awi’rli’q 
wo’lshemi. 
8. Sherek
- bul qadaqti’n’ to’rtten bir bo’legi yamasa 100 gramm. 
A’debiy tilimizdegi awi’rli’q, uzi’nli’q wo’lshewleri wolarg’a baylani’sli’ 
atamalar geypara wori’nlarda fonetikali’q wo’zgerisler menen 
ayti’latug’i’nli’g’i’n bayqadi’q.
Bali’qti’n’ tek salmag’i’n wo’lshep qoymastan, woni’n’ uzi’nli’g’i’ da
asi’m ushi’n wo’lshenedi. Bali’qti’n’ uzi’nli’g’i’, tiykari’nan su’yem, qari’s, 
qulash si’yaqli’ wo’lshemler menen belgilenedi.
Usi’lard’n’ ishinen yen’ jiyi qollani’latug’i’ni’ qari’s. 
1. Qari’s-
bas barmaq penen kishkene barmaq arasi’ndag’i’ uzi’nli’q, 
wo’lshem mo’lsheri. Mi’sali’: Taqsi’r, mi’na kepshigin’iz kenepattay yeken, 
yernegi de qar’istan asadi’. (K. Sultanov). 
Alabug’a bali’g’i’ 25 sm. 
2. Su’yem
-bas barmaq penen yekinshi ko’rsetkish barmaqti’ ko’rgen 
arali’g’i’na ten’ wo’lshem. Mi’sali’: Sawash ha’r bir su’yem jer ushi’n boladi’.

---

52
Kalambala bali’g’i’ 50-60 mm, amur buzaw bas bali’g’i’ 4-5 sm, ersh bali’g’i’ 
10sm, aterina 15 sm, Aral kalyushkasi’ 5-6 sm, goledi 7-8 sm, Aral shipovkasi’ 
7-8 sm, amurchebachogi 10 sm h.t.b. 
 3. 
Qulash-
yeki qoldi’ kergendegi arali’g’i’. Uzi’nli’qti’ bildiretug’i’n 
wo’lshem birligi. Bo’zdi qulashlap ta wo’lsheytug’i’n bolg’an. Bir qulash bir 
yari’m metrge ten’ keledi. Sazan, su’wen bali’qlari’n qari’slap wo’lsheydi de 
ha’zirde iri bali’qlardi’, ma’selen, i’laqa, bekire h.t.b. metr menen wo’lshenedi. 
Qabi’l yetiw punktinde bali’qlardi’ irige, maydag’a ayi’rg’anda wo’lshenedi, 
woni’ bali’qshi’lar ”merki” atamasi’ menen ataydi’.
 Merki
-wo’lshewshi ag’ash, buni’n’ menen bali’qlardi’n’ iri ha’m mayda 
sortlari’n bo’lip shi’g’arg’anda wo’lsheydi.
Juwmaqlap aytqanda, bali’qlardi’n’ salmag’i’n, uzi’nli’g’i’n wo’lshewde 
qollani’latug’i’n mine usi’nday atamalardi’ ushi’ratti’q.
Arnawli’ bali’qshi’li’q penen shug’i’llanatug’i’n bali’qshi’lar sol buri’nnan 
kiyati’rg’an qari’s, su’yem, qulash penen wo’lshey beredi de, arnawli’ 
bali’qlardi’ izertleytug’i’n mekeme xi’zmetkerleri g’ana sm, mm, metr, 
kilogramm si’yaqli’ wo’lshem birliklerinen paydalansa kerek. Sebebi, bali’q 
awlap adamlar ku’n keshirgen, woni’ wo’lshep woti’rmay, awqat asi’p jegen. 
Sonli’qtan da bul wo’lshemler a’zelden qollani’li’p qolayli’q tuwdi’rg’an degen 
juwmaqqa keldik.