Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

шахсий истеъмол 
дейилади. Нонвой тайёрлаган ноннинг одамлар томонидан сотиб олиниб, истеъмол 
қилиниши шахсий истеъмолни англатади. Маҳсулот ва хизматлар шахсий истеъмолидан сўнг, 
улар ўрнига яна янгисини ишлаб чиқариш зарурати пайдобўлади. 
Шундай қилиб, товар ва хизматлар, ресурслар ҳаракати доимо тўхтовсиз такрорланиб 
турадиган жараёндир(1.1-расм): 
1.1-расм. Товарлар, хизматлар ва ресурсларнинг такрор ишлаб чиқариш фазаларидаги 
ҳаракати 
Иқтисодиётнинг доимий ва бош масаласи – эҳтиёжларнинг чексизлиги ва 
иқтисодий ресурсларнинг чекланганлиги ҳамда улар ўртасидаги зиддиятнинг ҳал 
қилинишидир. 
Бу масалани тўғри тушуниш учун, энг аввало, эҳтиёжнинг моҳиятини, унинг 
турларини билиш зарур. 
Инсоннинг яшаши ва камол топиши, умуман инсониятнинг ривожланиши учун 
керак бўлган ҳаётий воситаларга бўлган зарурати иқтисодиёт назарияси фанида 
эҳтиёж дебаталади. 
Барча ҳаётий эҳтиёжлар (иқтисодий, ижтимоий, маданий, маънавий, сиёсий эҳтиёжлар) 
ичида ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжлар алоҳида ўрин тутади. Бу эҳтиёжлар кишиларнинг 
яшаши, меҳнат қилиши ва ҳаёт кечириши учун турли неъматлар ҳамда хизматларга 
заруратдан иборат бўлади. Шу жиҳатдан олганда ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжлар моддий ва 
маънавий эҳтиёжларни ўз ичига олади. 

---

“Иқтисодиёт назарияси" фани
 
Ўқув-услубий мажмуа
 
7 
Моддий эҳтиёжлар – бу моддий кўринишдаги неъматлар воситасида 
қондирилувчи заруратдир. 
Булар истеъмол учун зарур бўлган кўплаб ҳаётий предметларни 
(ишлаб чиқариш ва транспорт воситалари, озиқ-овқат, кийим-кечак, турар-жой ва ҳ.к.) ва зеб- 
зийнат буюмларини (тақинчоқ, атир-упа, турли безаклар ва ҳ.к.) ўз ичигаолади. 
Маънавий эҳтиёжлар – бу инсоннинг шахс сифатида камол топиши, дунёқараши