Pedagogika 015, 6-son Muassis: Nizomiy nomidagi Toshkent

PEDAGOGIKA
2015, 6-son
 
 
56 
PEDAGOGIK KVALIMETRIYANING KONSEPTUAL
ASOSLARI VA DOLZARB MUAMMOLARI 
Tolipova J. O. (TDPU) 
Abstract 
The article is devoted to the history of formation, conceptual basis and 
actual problems of pedagogical qualimetry.
Резюме 
Статья посвящена истории формирования, концептуальным основам, 
актуальным проблемам педагогической квалиметрии. 
Tayanch tushunchalar: 
kvalimetriya, miqdoriy baholash, konseptual 
asos, ijtimoiy ko‘rsatkich, ta‘lim sifati.
Kvalimetriya tabiatdagi barcha obyektlarni va jamiyatda sodir bо‘ladigan 
barcha jarayonlar, ishlab chiqarish sohasida yaratilgan mahsulotlarning sifatini 
miqdoriy baholash muammolari va metodologiyasini о‘rganuvchi ilmiy fandir. 
Kvalimetriya (lotincha “quails” – sifat, qadimiy yunoncha “metros” – 
о‘lchov) obyekt, mahsulot, jarayonlar sifatini miqdoriy baholash metodlarini 
о‘zida mujassamlashtirgan, turli metod va vositalar yordamida erishilgan natijani 
belgilovchi fan tarmog‘i sanaladi. 
Kvalimetriya fan sifatida о‘rganilishi va baholanishi lozim bо‘lgan
obyektning sifatini belgilovchi hajm, birlik, shkala, talablar yordamida mazkur 
obyektning sifat va miqdor kо‘rsatkichlarini aniqlashni belgilangan va qabul 
qilingan о‘lchov jarayonini amalga oshirish nazariyasi asosida о‘rganadi
1
. 
Hozirgi zamon nuqtayi nazaridan kvalimetriyaning sifat kо‘rsatkichlari 
ikkita yirik guruh: tabiiy va ijtimoiy kо‘rsatkichlarga ajratib о‘rganiladi. 
Tabiiy kо‘rsatkichlar, о‘z navbatida, о‘rganilayotgan obyektning fizikaviy, 
kimyoviy va biologik miqdor kо‘rsatkichlariga ajratiladi. Ijtimoiy kо‘rsatkichlar 
esa, inson tomonidan belgilanib, jamiyat taraqqiyotining muayyan bosqichidagi 
voqea-hodisalar, ishlab chiqarish va iste’mol mahsulotlari, pedagogik jarayonlar, 
shaxsning ijtimoiy va mustaqil hayotdagi mavqeyi va о‘rni, savodxonligi, 
tarbiyalanganlik darajasi hamda shaxs kamolotida qо‘llaniladi. Kvalimetriya 
1
Хведченя Л. В.
Педагогическая квалиметрия: историко-методологический аспект // 
Психология и педагогика. Вестник БГУ. Серия 4. Філалогія. Журналістыка. Педагогіка 
http://globalf5.com