O'zR. Konst u'yr kitabi. Orinbetov n

 
2-§ boyi’nsha iyelegen bilimlerdi bekkemlew ushi’n tapsi’rmalar 
1. Shaxs, ja’miyet ha’m ma’mleket tu’siniklerinin’ ma’nisin ani’qlan’. 
2. Shaxs, ja’miyet ha’m ma’mleket qatnasi’g’i’ tu’sinigi man’i’zi’n tu’sindirin’. 
3. Shaxs ha’m ma’mleket qatnasi’g’i’ haqqi’ndag’i’ Konstituciyali’q qag’i’ydalar 
mazmuni’n talqi’lap berin’. 
4. Shaxs ha’m ma’mlekettin’ wo’z ara minnetleri Konstituciyada qanday tiykarda 
quri’lg’an? 
 
 
 
Q/S Yuridikali’q terminler 
atamasi’ 
Qaysi’ tilden 
ali’ng’an 
So’zlik ma’nisi Qag’i’ydasi’ 
1 
Konstituciya 
2 
Bill 
3 
Deklaraciya 
4 
Ja’miyet 
5 
Suverenitet 
6 
Demokratiya 
7 
Referendum 
I bap temalari’nda paydalani’lg’an terminler boyi’nsha wo’z 
bilimin’izdi si’nan’. 

---

14
II bap. 
Wo’zbekstan puqaralari’ni’n’ tiykarg’i’ huquqlari’ 
§3. PUQARALAR HUQUQLARI’NI’N’ KONSTITUCIYALI’Q TIYKARLARI’ 
 
Ha’zirgi du’nyada insan huquqlari’ haqqi’ndag’i’ ma’sele barli’q ma’mleketlerdin’ 
tiykarg’i’ ma’selesi yesaplanadi’. 
Tariyxta da
insan wo’z huquqlari’ ushi’n 
ha’rbir
da’wirde gu’resip kelgen. Adamlardi’n’ wo’z huquqlari’ ushi’n gu’resi dawami’nda 
insanni’n’ i’layi’qli’ turmi’s keshiriw huquqi’ jaqlang’an ko’plegen ideyalar, teoriyalar 
ha’m 
ta’liymatlar 
ju’zege 
keldi 
ha’m 
rawajlandi’. 
Shi’g’i’sti’n’ 
ataqli’ 
huquqtani’wshi’lari’ arasi’nda Imam Burxanaddin al-Marg’iloniy ayri’qsha wori’n 
iyeleydi. 
1178-ji’li’
ulama wo’zinin’ 4 tom, 
53 pasi’ldan
ibarat bolg’an «Hidoya» 
(Tuwri’ jol) shi’g’armasi’n jazi’p tamamladi’. Bul shi’g’armada ulama adamlar 
arasi’ndagi’ qatnasi’qlar qanday boli’w kerek yekenligin huquq tiykari’nda ko’rsetip 
berdi. Ko’p a’sirler dawami’nda mine usi’ kitap huquqtani’wshi’li’q (fikx) boyi’nsha 
qollanba boli’p keldi. Woyani’w da’wirinin’ woyshi’llari’ da Burxaniddin al-
Marg’iloniydin’ 
ha’rbir
insanni’n’ ta’biyiy huquqlari’na, wol mine usi’ ma’mlekettin’ 
puqarasi’ yekenligi yamasa kerisinshe yekenligine qaramastan, boysi’ni’wi’n 
ni’zamlasti’ri’w ha’m 
ta’miyinlew
za’ru’rligi haqqi’ndagi’ ideyasi’n jaqladi’. Mine, usi’ 
da’wirden baslap ma’mleketke pu’tkilley basqasha - shaxsti’n’ huquqlari’n ayaq asti’ 
yetetug’i’n instituti’ si’pati’nda yemes, al woni’n’ insan ha’m ja’miyet ma’plerine 
xi’zmet yetiwi ko’z qarasi’nan qaralmaqta. Ta’biyiy huquqlar ideyasi’ du’nyadag’i’ ha’r 
qi’yli’ ma’mleketlerdin’ Konstituciyali’q huquqi’nda wo’z ko’rinisin tapqan. Insan yen’ 
ag’la qa’diriyat yekenligi tiykarg’i’ ni’zam menen Wo’zbekstanda da atap ko’rsetilgen. 
Solay yetip, Konstituciyami’zda insanni’n’ huquq, yerkinliklerin atap ko’rsetiw, 
boysi’ni’w ha’m qorg’aw ma’mleket minnetlemesi degen qag’i’yda bekkemlep 
qoyi’lg’an. Wonda «ba’rshe du’nyali’q jarati’li’s ishindegi yen’ ulli’si’ – insan» 
yekenligi ayqi’n ja’mlestirilgen. Insandi’ 
uli’g’law,
woni’ qorg’aw ha’m 
ha’rta’repleme
jetilistiriw Konstituciyami’zdi’n’ tiykarg’i ideyasi’na aylandi’ri’lg’an. Bul bolsa 
Konstituciyami’zdi’n’ yen’ u’lken ha’m a’hmiyetli bo’limi «Insan ha’m puqaralardi’n’ 
tiykarg’i’ huquqlari’, yerkinlikleri ha’m minnetleri» dep atalg’an II bo’limi boli’p 
yesaplanadi’. Konstituciyami’zda tek puqaralardi’n’ huquqlari’ g’ana belgilep 
qoyi’lmastan, si’rt ma’mleketlerdin’ ha’m de puqarali’g’i’ bolmag’an insanlardi’n’ 
tiykarg’i’ huquqlari’, yerkinlikleri haqqi’nda qag’i’ydalari’ da bekkemlengen.
Usi’ qag’i’ydalarda puqaralar wo’z huquq ha’m yerkinliklerinen duri’s 
paydalani’wlari’ ha’m moyni’na ju’klengen minnetlerin hadal, hu’jdan menen 
wori’nlawi’ sha’rt yekenligi ha’m de ma’mleket organlar
i’
, lawazi’mli’ shaxslar 
puqaralardi’n’ huquq ha’m yerkinliklerin isenimli ha’m na’tiyjeli yengiziwge juwapker 
yekenligi bayan yetiledi. Bul qag’i’ydalar ni’zamli’li’q, puqaralardi’n’ uluwma ten’ligi, 
puqara ha’m ma’mlekettin’ bir-birine bolg’an huquqlari’ ha’m minnetleri menen 
wo’z 
ara
baylani’sli’ yekenligi, jeke ha’m ja’miyetlik ma’plerinin’ birleskenliginen ibarat. 
Adamlardi’n’ ni’zam aldi’nda kelip shi’g’i’wi’na qaramastan ten’ yekenligi huquqi’y 
hu’jjetlerde bekkemlep berilgen.