‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

A rxim ed spirali.
Ta’rifi: 
Agar nuqta biror markaz atrofida tekis ay-
lanma harakat qiluvchi to ‘g ‘ri chiziq bo ‘yicha bir vaqtda tekis ilgari-
lanma harakat qilsa, bu nuqta shaklan aylana evolventasiga о ‘xshagan
tekis, ochiq ravon egri chiziq chizadi. Bu egri chiziq Arximed spirali deb
ataladi
(3.56-shakl). To‘g ‘ri chiziqning bir marta aylanishi vaqtida 
nuqtaning to‘g‘ri chiziq bo‘yicha bosib o‘tgan yo‘li 
Arximedspiralining
qadami
deb ataladi. Bu spiralni yasash uchun, uning qadami berilishi 
zarur. Buni quyidagi misolda ko‘ramiz.
Misol. Arximed spirali qadamining kattaligi 
AO
kesmaga teng. Spi­
ralning o ‘zi yasalsin (3.56- shakl).
Yechish.
Berilgan qadamning biror uchidan, masalan, 
О
nuqtadan 
OA
radius bilan aylana chiziladi. Keyin berilgan qadam va aylana teng 
bo‘laklarga, masalan, teng sakkiz bo‘lakka bo‘linadi.

---

Aylanada hosil b oigan 
1,, 2,, 3 P
... nuqtalar 
О
markaz bilan birlashti­
riladi. Bunda 
01,, 02,, 03,, ...
to‘g ‘ri chiziqlar 
OA
radiusning aylanma 
harakat vaqtidagi vaziyatlarini bildiradi. 
OA
radiusdagi 
1, 2, 3, ...
nuqta­
lar esa 
A
nuqtaning harakat vaqtidagi vaziyatlarini ko‘rsatadi, uning dast- 
labki vaziyati 
О
nuqta - qutb bilan qo‘shilib qoladi. Endi 
О
qutbdan 
O l,
0 2 , 0 3 ,....
radiuslar bilan yoylar chizib, ulaming 
O l,, 0 2 „ 0 3 „
... to‘g ‘ri 
chiziqlar (nurlar) bilan mos ravishda kesishgan/,