‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

vatiga chiqish va undan tushishni yengillashtirish maqsadida liftlar,
eskalatorlar, sportchilar uchun trenajorlar, yugurish y o ‘lkalari, qimir-
lamaydigan velosipedlar va boshqalar bunyod etilgan. Harakat, voqealar
o ‘milarining shakli va vazifalari almashuvi inversiya deyiladi.
Inversiya konstruktorlik amaliyotida ko‘plab uchrab turadi va yan-
gidan-yangi loyihalaming yaratilishiga sabab bo‘ladi. Shulardan biri
klapanli mexanizmda sferik sirtni tortuvchi (tyaga)dan zarb beruvchi
(boyek)ga o ‘tqazish orqali, bu birikmaning doimo moylanib turish
sharoitini yaxshilandi (15.37-shakl).
6- §. Q o‘yilgan vazifani turlicha yechish
Misol sifatida richag (katta kuchni kichik kuch bilan muvozanat-
laydigan oddiy mexanizm) olinsin. U tayanch nuqtasiga ega bo‘lgan
qattiq jismdan iborat bo‘lib, tayanch nuqtasidan o ‘tuvchi tekislikdagi
Agar kuchlar tayanch nuqtasi-
ning ikki tomonida joylashgan bo‘l-
sa, muvozanatda bo‘lishi uchun
tayanch nuqtaga nisbatan olingan
kuchlar, momentlar y ig ‘indisi nolga
teng bo‘lishi kerak. Richagning a
yelkasi uning b yelkasidan qancha
katta bo‘Isa, harakatlanuvchi kuch
qarshilik kuchidan shuncha kichik
bo‘ladi. Bu richag qonuni. Bunda
kuchdan qancha yutilsa, masofadan
shuncha yutqaziladi.
Richagning tayanch nuqtasi A,
yelkalaridagi В va С elementlari
sxemasi berilgan (15.38-shakl, a).
Ushbu sxemaga binoan richagning
konstruksiyasi 15.38-shakl, b dagi
ko‘rinishda loyihalanadi.
Endi ashyoni tejash maqsadida
В va С elementlarini birlashtiruvchi
kuchlar ta’sirida bo‘ladi.

---