Innovation in the modern education system

 
 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM 
143
Respublikasi (BXSR) hukumati yillariga to
ʼ
g
ʼ
ri keldi, 1920-yil 9-sentyabrda 
―Buxoro axbori‖ gazetasiga asos solindi. 1923-yil oktyabrdan esa, uning 
o
ʼ
rnida ―Ozod Buxoro‖ gazetasi chop etilgan. Buxoro matbuotchilik tarixida 
Said Аhroriy, Аbdulhamid Cho
ʼ
lpon, Qori Yo
ʼ
ldosh Po
ʼ
latov, Ziyo Usmoniy va 
boshqa muxbirlar faoliyati e
ʼ
tiborga loyiq. ―Buxoro axbori‖, ―Ozod Buxoro‖ 
gazetalari faoliyatida rivojlanish va pasayish hollari ayniqsa, ―Ozod Buxoro‖ 
chiqa boshlagach ko
ʼ
zga tashlanib, bu davrda matbuotda obьektiv xabar 
va maqolalar o
ʼ
rniga, kommunistik mafkura ta
ʼ
siri kuchayib bordi. BXSR 
davrida zamonaviy bosmaxona va nashriyot ishlarini yo
ʼ
lga qo
ʼ
yish, davlat 
va xususiy nashriyotlar ochish, larning poligrafik va moddiy-texnik bazasini 
mustahkamlash, bu yo
ʼ
lda nizom va qoidalar ishlab chiqish, ularni amalda 
tadbiq qilish, sayyor bosmaxonalar orqali matbaachilikni rivojlantirish kabi 
chora-tadbirlar ko
ʼ
rilgan. Xorijdan va qo
ʼ
shni respublikalardan nashriyot va 
bosmaxona 
ishlariga 
mutaxassislarni 
jalb 
qilish, 
viloyatlarda, 
bosmaxonalarning filiallari ochila boshlangan. Chetdan musulmoncha harf 
terish texnikasi, aksilxona (sintografiya), qog
ʼ
oz olib kelishga e
ʼ
tibor 
qaratilgan. Buxoroda kitob, turli tavsifdagi adabiyotlarni ko
ʼ
proq tarqatish 
maqsadida Moskva, Sankt-Peterburg, Turkiston АSSRdagi nashriyot va 
bosmaxonalardan ham foydalanilgan. BXSRda muntazam bo
ʼ
lmasa-da, 
―Ochiq so
ʼ
z‖ (Buxoro), ―Til‖ (Chorjo
ʼ
y) kabi bir qator jurnal va gazetalar ham 
chop etilgan. Bundan tashqari, respublika kasabalar uyushmasi va yoshlar 
tashkilotining bir qator publitsistik va satirik ko
ʼ
chma bosmaxonalarida 
varaqa, devoriy gazeta nashrlari ham chiqqan. Respublikada matbuotchilik, 
nashriyot va bosmaxona ishlarining faoliyati hukumat maorif nozirligi 
ixtiyorida bo
ʼ
lgan, biroq BXSRdagi milliy hukumat faoliyatiga Markazning 
ta
ʼ
siri, 1923 yildan iqtisodiyotning keskin pasayishi, 1924 yilning kuziga kelib 
BXSR hukumatining tugatilishi kabi omillar bu yo
ʼ
nalishda kutilgan natijani 
bermadi. 
Bu davrda amirlikda rus matbuoti ham mavjud bo
ʼ
lib, ―Buxarskiy 
vedomosti‖ chop etilganligi, bu gazeta amirlikda istiqomat qilayotgan rus 
posyolka va manzilgohlari aholisini yangiliklaridan xabardor etishdan iborat 
bo
ʼ
lgan. Ushbu gazeta asosan Turkiston va Rossiya markaziy nashrlarining 
ilovasi vazifasini o
ʼ
tagan va ulardagi maqolalarni o
ʼ
zgartirmagan holda o
ʼ
z 
sahifalarida e
ʼ
lon qilgan. Ushbu gazeta keng tarqalmadi va o
ʼ
z o
ʼ
quvchilari 
e
ʼ
tiborini qozonmadi. Xullas, XX asr boshlari Buxoroda davriy matbuotning 
vujudga kelishi va shakllanishi jarayonlari kechib, matbuot organlari keng 
xalq ommasi orasida tarqalmadi. Shunday bo
ʼ
lsada, taraqqiyparvarlik 
g
ʼ
oyalarini targ
ʼ
ib qilish, ijtimoiy siyosiy ongni o
ʼ
stirish, dunyo haqidagi 
tasavvurlarga ega bo
ʼ
lish, erkinlik va ozodlik g
ʼ
oyalari o
ʼ
sishida davriy 

---