Innovation in the modern education system

 
 
INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM 
144
matbuotning roli mavjudligini tarixiy dalillar tasdiqlaydi. BXSR hukumati yillari 
va undan keyingi dastlabki yilda Buxoroda izchil o
ʼ
zbek tilidagi davriy 
matbuotning faoliyati va nashriyot ishlari ushbu xronologik chegaradagi 
chop etilgan gazeta va jurnallar, ularda ilgari surilgan masalalar yaxlit holda 
tadqiq qilinadi. 1917 yildan butun Turkiston mintaqasida kechgan ijtimoiy, 
siyosiy jarayonlar Buxoro amirligiga ham ta
ʼ
sirini ko
ʼ
rsatib, 1920 yil 
monarxiyaga qarshi to
ʼ
ntarish natijasida Buxoroda nozirlar sho
ʼ
rosi 
hukumatining o
ʼ
rnatildi. BXSR hukumati vakillari orasida Fitrat, Аbduvohid 
Burxonov, Fayzullo Xo
ʼ
jaev, Muhiddin Mansurov singari matbuotchilik 
sohasida salmoqli tajribaga ega bo
ʼ
lgan vakillar bor edi. Jumladan, Fitrat 
Samarqandda muhojirlik davrida ―Hurriyat‖ gazetasining 26-85 sonlariga 
qadar unga muharrirlik qilgan. Deyarli barcha sonlarda maqolalar chop 
ettirgan.
―Hurriyat‖ning shiori ―Yashasun ilmiy, adabiy, ijtimoiy o
ʼ
zgarish. Miya 
o
ʼ
zgarmaguncha boshqa o
ʼ
zgarishlar negiz tutmas. Yashasun Sharq 
qutilishi‖,-edi. 1920 yilda ―Tong‖ (―Zarya‖), ―Qutulish‖, Fayzulla Xo
ʼ
jaev 
tashabbusi bilan ―Uchqun‖ gazetalarini chiqarilishi ham matbaachilik 
faoliyati o
ʼ
sib borganligini ko
ʼ
rsatadi. Ushbu gazetalarning 2-3 ta soni 
chiqarilgan bo
ʼ
lib, BXSR hukumati yillarida doimiy milliy matbuotga asos 
solinishiga zamin yaratdi. 1920 yil 9 sentyabrdan Eski Buxoroda ―Buxoro 
axbori‖ gazetasi chop etilib, u beshinchi sonigacha o
ʼ
zbek va tojik tillarda 
bosilgan. Ushbu gazetada ham ―Buxoroyi sharif‖ va ―Turon‖ gazetalarining 
shakl va mazmun tasnifiga mos keladi. Uning farqi shundaki, gazeta isloh 
qilingan o
ʼ
zbek adabiy tili, arab imlosida bo
ʼ
lib, ―Buxorolik vatandoshlar, 
ozod Vataningiz muborak bo
ʼ
lsin‖ shiori ostida chop etilgan. ―Buxoro axbori‖ 
gazetasi dastlab haftada bir marta, 1500-2000 nusxada chop etilgan. 
Gazetaga Said Аhroriy, Cho
ʼ
lpon, Ziyo Usmoniy, Ostonquli Аbdulqiyomov, 
Qori Yo
ʼ
ldosh Po
ʼ
latov, Qosim Sorokin, Аbbos Аliev kabilar 1920-1925 yillarda 
muharrirlik qilganlar. Аyrim hollarda gazetaning tiraji ming nusxaga tushib 
qolgan. 1923 yilda esa haftada ikki-uch bor, 2500-3000 ming nusxaga qadar 
chop etilgan. Gazeta sahifalarida faqat Buxoro matbuotining o
ʼ
sha davr 
holatiga doir 30 ga yaqin maqolalar tahlil qilindi va tegishli xulosalarga 
kelindi.