1930-yillarning oxirida
liderlik uslublari klassifikatsiyasi
K. Levin
,
R. Lippitt
va
R.
White
tomonidan taklif
qilingan.
■Klassifikatsiyaning negiziga
lider xulq-atvorining muhim
komponenti sifatida
qaror
qabul
qilish
qo'yilgan.
Klassifikatsiyaga ko'ra quyidagi
liderlik uslublari bor:
Avtokratik
Demokratik
Erkin
Avtokratik.
Rahbar o'zi qaror
qabul qiladi,
bo'ysunuvchilarni
ng barcha
faoliyatini
belgilaydi va
ularga tashabbus
ko'rsatish
imkoniyatini
bermaydi.
Demokratik.
Rahbar qo'l
ostidagilarni qaror
qabul qilish
jarayoniga jalb qiladi,
qaror qabul qilishning
barcha vakolatlarini
bo'lishgan holda,
faoliyatlarini
rag'batlantirib, guruh
muhokamasi asosida
qaror qabul qiladi.
Erkin
(laissez-faire)
(qo'yib yubor)
Rahbar qaror qabul
qilishda ishtirok
etishdan qochadi,
bo'ysunuvchilarga
mustaqil ravishda
qaror qabul qilish
uchun to'liq
erkinlik beradi.
O'tkazilgan empirik
tadqiqotlarga ko'ra
B. Halpin
va
B
.
Winer
(Halpin and Winer,
1957) rahbar xulqining eng
muhim
2 ta toifa
larini
aniqlashdi
"DIQQAT" (CONSIDERATION) -
BO'YSUNUVCHILAR BILAN
MUNOSABATLARDA RAHBARNING
XAYRIXOHLIGI, ISHONCHI, ULARGA O'Z
HARAKATLARINI TUSHUNTIRISHGA
TAYYORLIGI VA ULARNI TINGLASH,
ULARNING MANFAATLARINI QO'LLAB-
QUVVATLASH. BU TOIFA RAHBARNING
QO'L OSTIDAGILARGA QANCHALIK
E'TIBORLI BO'LISHI, ULAR BILAN
MUNOSABATLARINING SIFATINI
TAVSIFLAYDI.
"O'RNATILGAN TUZILMA" (INITIATING
STRUCTURE) - REJALASHTIRISH, VAZIFALARNI
TAQSIMLASH VA ULARNI BAJARISH YO'LLARINI
BELGILASH , BO'YSUNUVCHILARNING TASHKILIY
ROLLARINI ANIQLASHTIRISH, MUAYYAN ISHLASH
STANDARTLARIGA RIOYA QILISH TALABI, YOMON
ISHNI TANQID QILISH.BU TOIFA RAHBARNING
GURUH OLDIDA TURGAN RASMIY VAZIFANI
BAJARISHGA VA MAVJUD RESURSLARDAN
FOYDALANISHGA YO'NALTIRILGANLIK
DARAJASINI TAVSIFLAYDI
■Qaysidir rahbar ikkala toifadan
yuqori yoki past ballarga ega
bo'lishi mumkin yohud biridan
past, boshqasidan yuqori
bo'lishi mumkin
■
French
ta'kidlaydiki, demokratik liderlik
o'z ichiga yuqori darajadagi "diqqat"ni
oladi va "o'rnatilgan tuzilma"ni yuqori
darajada rad etadi
■Avtokratik rahbarlikda esa "diqqat" past
darajada "o'rnatilgan tuzilma" yuqori
darajada bo'ladi
■Erkin boshqaruv ikkala toifani ham rad
etadi
Xulosa qilib shuni ta'kidlaymizki, liderlik
va rahbarlikning har qanday holati har
doim ma'lum bir ijtimoiy kontekstda
sodir bo'ladi, birinchi navbatda harakat
vaqti va joyi bilan tavsiflanadi.
FOYDALANILGAN
ADABIYOTLAR
•
А.Л. Свенцицкий “Социальная Психология”
Do'stlaringiz bilan baham: |