2 authors, including: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

“Bu mening aybim emas”, “Men bunday ishlar bilan 
shug‘ullanmayman”, “Bizning tovarlar hech qachon o‘z sifatini yo‘qotmaydi”
va h. k deb javob bermaslik ma’qul. Bunday gaplar firmaning obro‘siga putur 
yetkazadi va mijozning muammosiga yordam berishni istamayotgangizni ko‘rsatib 
qo‘yadi. Shuning uchun, oxirigacha so‘zni tugallashga imkon berish lozim; 
hamdardlik bildirish mumkin, agar aybingiz bo‘lsa, uzr so‘rash; uning ismi va 
telefon raqami, buyurtma raqami yoki boshqa ma’lumotlarni yozib olgan ma’qul. 
Agar qayta qo‘ng‘iroq qilishga va’da bergan bo‘lsangiz, garchi aytilgan vaqtga 
muammoni hal qilishga ulgurmagan bo‘lsangiz ham qo‘ng‘iroq qilish kerak. 
Masalan, ish butunlay hal bo‘lgach, mijoz o‘zini sizning oldingizda qarzdor bo‘lib 
qolishini doimo yodda tuting. Buni esa biznes aloqalar va uning taraqqiyoti uchun 

---

83 
qo‘llash mumkin. Shunday iboralar mavjudki, ularni telefonda firmaning nufuzini 
tushirmaslik uchun qo‘llash nojoiz.
 
Bunday qat’i qoidalarga quyidagilar kiradi: 
1. 
“Men bilmayman”.
Bunday har qanday ishonchni o‘ldiradigan, uni 
yo‘qqa chiqaradigan so‘z yo‘q. Agar savolga to‘g‘ri javob berish imkoniyati 
bo‘lmasa, unda: 
“To‘g‘ri savol

Agar istasangiz, men siz uchun buni aniqlab 
berishga harakat qilaman» 
deyish
 
mumkin
.
2. “Bu bizning qo‘limizdan kelmaydi”.
Agar haqiqatan ham shunday 
bo‘lsa, harakatchan mijoz bu masalada boshqaga murojaat qilishi va bu uning 
foydasiga hal bo‘lishi mumkin. 
“Ostonadan qaytarishni”
o‘rniga, avval kutib 
turishni iltimos qilish bilan qanday qilib unga yordam berish va uning 
imkoniyatlarini o‘ylab ko‘rish uchun vaqt yutib olgan a’loroq. Doimo ishni ijobiy 
tarzda hal qilishingizga ishonch hosil qilgan holda diqqatingizni jamlashni 
maslahat beramiz. 
3
. “Siz bunday qilishingiz kerak
